Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Krause,Współczesneparadygmatypedagogikispecjalnej,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-379-5,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
Wprowadzenie2.Kuparadygmatycznościdyscyplinnaukowych
jakiteoretycznej.Chodziokorzyścizukształtowaniasięparadygmatów.Znaj-
dujemyjewróżnychfragmentachksiążkiT.S.Kuhna.Sąonezwiązanem.in.z:
–wyodrębnieniemdyscyplinynaukowej(najczęściejpoprzyjęciupierwszego
paradygmatu),
–restrykcyjnymokreśleniemprzedmiotubadańdanejdyscypliny,
–zasadąkontynuacjiwiedzyuzgodnionej(oznaczatom.in.brakkonieczno-
ściweryfikowaniawkolejnychpracachnaukowychcałejdziedzinywiedzy,
wykazywaniasłusznościzasadiprzyjętychpojęć),
–ukierunkowaniembadańikoncentracjąwokółkwestiidladanejdyscypliny
zasadniczych,
–uporządkowaniembadań,
–pozostawaniemwobrębieokreślonejtradycjinaukowej(możliwośćupra-
wianiabadańinterdyscyplinarnych).
Pomimożetrudnotymkorzyściomzaprzeczyć,poprzeniesieniutegona
gruntnaukspołecznychnasuwająsiękolejnewątpliwości.Czyrzeczywiścieisto-
tąparadygmatujestustaleniekryteriumrozwiązywalnościproblemów,októ-
rychpiszeKuhn?6Czydojrzałośćnaukowądanejdyscyplinywarunkujezdolność
przechodzeniaodjednegododrugiegoparadygmatu,czynaturalnyrozwójnauki
musibyćprzerywanyokresamirewolucjinaukowej?
Owątpliwościachtych,wkontekścieanalizyparadygmatówwspółczesnejdy-
daktyki,piszeDorotaKlus-Stańska:
[...]jakootwartynależypotraktowaćproblem,czyparadygmatycznośćnaukprzy-
rodniczychmatęsamąnaturęcoparadygmatycznośćnaukspołecznych.Innymi
słowy,niejestoczywiste,wjakimstopniuzdefiniowanienietyleparadygmatu,ile
samejnaukiprzezT.S.Kuhnaniezamknęłozgórymożliwościrozważaniapara-
dygmatówinnychniżtecechującenaukiścisłe.Gdybyprześledzićprzykładyosiąg-
nięćnaukipodawaneprzezKuhna,tookażesię,żenajlepiejopisująonepojęcia
odkrywanieiwyjaśnienie(typowedlanaukprzyrodniczych),anierekonstrukcja
iinterpretacja(właściwedlanaukspołecznych)7.
Ścisłezdefiniowanienaukijako–wedługKlus-Stańskiej–odkrywającejjest
znaturyparadygmatyczneiokreśla,czymnaukajestlubniejest.
Naukispołeczne–podkreślaautorka–wtakimujęciuniesąnaukowymi
zdefinicji,chybażespełniająwymogiprzyrodniczejmetodologiizmierzającejdo
odkrycia,awięctakiejmetodologii,którawprocesachichrozwojuzostałazde-
maskowanajakozbytczęstojałowa,redukcyjnainieodpowiadającanaturzewielu
zbadanychzjawisk8.
6Tamże,s.76.
7D.Klus-Stańska,Paradygmatywspółczesnejdydaktyki–poszukiwaniekwiatupaprociczy
szansanatożsamośćteoretyczno-metodologiczną[w:]L.Hurło,D.Klus-Stańska,M.Łojko
(red.),Paradygmatywspółczesnejdydaktyki,Kraków2009,s.18.
8Tamże,s.18.
23
