Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
treśćspisanychprzezniegowspomnieńwskazują,żewjegolosiesplotły
siędochodzącedogłosuwśródpolskichŻydówkoncepcjeiideałyorazich
(częstobezlitosna)konfrontacjazrzeczywistościąKrólestwaPolskiego,któ-
raodcisnęłatrwałyśladnaświatopoglądzieautora.
NatematsamegoJaakowaha-LewiegoLewinawiemyniewiele.Niezna-
nesądatyimiejscajegonarodzinaniśmierci,podobniejakwiększość
informacjibiograficznych.Podstawowymźródłemwiedzyoautorzejest
sampamiętnik,aitamLewindośćoszczędniedawkujeinformacjeosobie,
skupiającsięprzedewszystkimnaszczegółowymopisiewydarzeństano-
wiącychgłównytematzapiskóworaznarekonstruowaniutowarzyszących
imwypowiedziiatmosfery.Postacią,dziękiktórejmożnaustalićnieliczne
faktyzżyciaLewina,jestSalomonMarkusPosner79,mążjegosiostryRache-
li,któregonazwiskowielokrotnieprzewijasięwrozmaitychhistorycznych
narracjachdotyczącychŻydówKrólestwaPolskiego.RównieżsamLewin
poświęcaszwagrowiwswychwspomnieniachsporomiejsca,dającdozro-
zumienia,żejestondlaniegowzoremiautorytetem.Możnazatemuznać,
żeJaakowha-LewiLewinwdużejmierzeidentyfikowałsięzpostawami
iświatopoglądemPosnera.
Posnerurodziłsięw1770rokuwFinlandii,skądwmłodościprzeniósł
siędoWarszawy.Byłkupcem80ipostaciąznanąorazszanowanąwswo-
ichczasachitakijegoobrazprzetrwałprzezdługiedziesięciolecia.Nawet
wpoświęconymmuartykuleprasowymopublikowanympoupływienie-
malwiekuodjegośmierci,w1919roku,opierającsięnaustnychprzeka-
zach,nakreślononastępującyjegoobraz:
Byłonnietylkopostaciąwielkąinadzwyczajną,człowiekiemmyśli
iczynuowielkichaspiracjach,którestarałsięurzeczywistniać,ale,
conajważniejsze,jegopoczynaniawywarłygłębokiwpływnażycie
kulturalneŻydówzamieszkującychznacznączęśćterenówPolski81.
Posner,określanyjakoflbliskihaskalimitnaged”82,zostałponadtozapa-
miętanyjakozagorzałyprzeciwnikruchuchasydzkiego,zktóregoprzed-
stawicielamiwielokrotniepopadałwostrekonflikty83.Jednocześniebył
głębokozaangażowanywpoprawęlosużydowskichmas,rozumianąjako
79
TakawersjaimieniaPosnerajestkonsekwentniestosowanawpolskiejhistoriografii.Wtekściewspo-
mnieńimięwystępujewdwóchdodatkowychwersjach:SzlomoiZalman.
80
A.Pacholczykowa,SalomonMarkusPosner,[w:]Polskisłownikbiograficzny,t.27,1982-1983,https://www.
ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/salomon-markus-posner[dostęp:10stycznia2021].
81
J.Elzet,R[abi]ZalmaniszPozna.Le-chekertoldotdorawar,flHa-Mizrachi”52(1919),s.2.
82
M.Wodziński,OświecenieżydowskiewKrólestwiePolskimwobecchasydyzmu,s.101.
83
J.Elzet,R[abi]ZalmaniszPozna,s.3-4.
XXII
Wstęp
