Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Ukończonyw1841rokupamiętnikJaakowaha-LewiegoLewinajestutrzy-
manympoczęściwapologetycznym,poczęściwmartyrologicznymduchu
zapisemdoświadczeńautorazokresuodkońcalutegodokońcakwietnia
1831roku,wpisanymwramynarracjiopowstaniulistopadowym,którą
autorzarównorozpoczyna,jakikończyswojąrelację.Lewin,wrazzeswym
szwagremSalomonemMarkusemPosneremorazjegowspółpracownika-
mi,zostałoskarżonyoszpiegostwonarzeczarmiirosyjskiejipojmany
przezoddziałwojskpowstańczych.Upodstawtychoskarżeńleżałyprzede
wszystkimpowszechnewpolskimspołeczeństwieantysemickieuprzedze-
nia1,podwpływemktórychwielokrotniezarzucanoŻydomdziałaniana
rzeczwroga.Poddawaniszykanombohaterowietejopowieściprzemierza-
liwsieimiasteczkawojewództwpłockiegoimazowieckiegowdrodzedo
Warszawy,gdziemielistanąćprzedsądem.
Tekstmożnauznaćwzwiązkuztymzaunikatowespojrzenienasytu-
acjęŻydówwKrólestwiePolskimwpierwszychdekadachXIXwieku,
szczególniezaśwczasiepowstanialistopadowego.Jesttakzkilkupowo-
dów.Popierwsze,pomimopewnego(wyraźniemniejszegoniżwpozosta-
łychzaborach)zróżnicowaniaetnicznegoludnościzamieszkującejteren
KrólestwaKongresowegofunkcjonującewobieguhistorycznymiliterac-
kimtekstyźródłowedotyczącetegookresuskupiająsięniemalwyłącznie
naperspektywiepolskiejlubrosyjskiej.Pamiętnik2Jaakowaha-Lewiego
Lewinastwarzazatemrzadkąmożliwość,byspojrzećnaniektóreaspekty
jednegoznajistotniejszychwydarzeńpolskiejhistoriiXIXwiekuzinnej
perspektywyniżnormatywna-toznaczychrześcijańskaipolska(czyteż
rosyjska).Podrugie,nieliczneopracowaniauwzględniającesytuacjęŻydów
1
Choćprzyjęłosięuważać,żenowoczesnyantysemityzmnarodziłsiędopieropodkoniecXIXw.,wiele
składającychsięnaniegopostawistniałojużwcześniej.Jakpostaramsięwykazaćwniniejszymwstę-
pie,początekXIXw.byłnaziemiachpolskichokresem,wktórymwzmocnieniuuległystanowiska
leżąceupodstawpolskiegoantysemityzmu,dlategostosowanietegoterminuuważamzauzasadnione.
BezwątpieniaopisanetuprzejawywrogościwobecŻydówwykraczająteżpozaramyteologicznego
antyjudaizmu.oproblemachzdefinicjąidatowaniemantysemityzmuzob.A.Cała,Czyantysemityzm
jestwieczny?,[w:]Żydziijudaizmwewspółczesnychbadaniachpolskich,suplementnr1doflStudiaJudaica”
3(2003),s.277-288.
2
Wniniejszymopracowaniupojęciaflpamiętnikiflwspomnienia”sąużywanezamiennie,jakożetekst
Lewinaspełniadefinicjeichobydwu.
VII
Wstęp
