Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
CZĘŚĆI
niekiedynawetniemożnośćodnalezieniasamegosiebie,niemożnośćzakorzenieniasię
duchowegonanowymgruncie,czylikryzystożsamości.Aponim,pofaziezałamania
się–rosnącezainteresowaniewłasnymdziedzictwemkulturowym,własnątożsamością
etniczną,biegnącą–pionowo–poprzezpokoleniai–poziomo–włącznościzludźmi
kulturowopodobnymi.
TożsamośćpojmujeDanutaMostwinjakoodpowiedźnapytanie:Kimjestem?Do-
chodzeniedoodpowiedzijestprocesemdynamicznymizmiennym,przebiegawinter-
akcjizosobistąispołecznąhistorią;wyrażapotrzeby,pragnieniaidążeniajednostki,
atakżemożliwościichrealizacji.
Tożsamośćemigrantatodynamiczna,stałakonfrontacjazwartościamiotoczenia.
WtrudnymprocesieutrzymywaniaipotwierdzaniaswojejtożsamościDanutaMostwin
widziczynnikiwyzwalająceenergię,źródłosiły,któraprowadzidocorazwyższejformy
ludzkiejtożsamości,jest„trzeciąwartością”.
Dwudziestoletniezgórąobserwowanie,badanieimierzeniezmianzachodzących
wstrukturzetożsamościemigrantadoprowadziłoDanutęMostwindofenomenu,który
nazwała„trzeciąwartością”.Pojęcietoodgrywawjejbadaniachbardzoważną,jeślinie
najważniejsząrolę.Jesttobowiemopis,diagnozaizespółwynikającychztegoopisu
wniosków,wskazówek,postulatów,anawetnakazówizobowiązańmoralnych.
Takwięc,wprzypadkuemigranta,pierwszawartośćpoleganaidentyfikacjizwar-
tościamiwłaściwymikrajowijegopochodzenia;druga–toodejścieodemigracyjnej
odmiennościiidentyfikowaniesięzwartościamiotoczenia,doktóregosięprzybyło.
Trzeciawartośćjesttwórcząsynteząpierwszejidrugiej,powstałąniewwynikume-
chanicznegoichscalenia,leczjakorezultatprocesutwórczego,wymagającegoduże-
gowysiłkuiprowadzącegodonowychhoryzontów,nieobecnychwpierwszejidrugiej
wartościtraktowanychoddzielnie.
WartośćnazwanaprzezDanutęMostwin„trzeciąwartością”jestwynikiemkon-
frontacjidwóchlubwięcejprzeciwstawnychwartości–wywołanegotąkonfrontacją
kryzysu,zktóregowyjściedokonujesiędziękitwórczymwłaściwościomludzkiejpsy-
chiki:niemusisięonazałamywać,leczmaprowadzićkusamopoznaniu,dojrzałości
iuspokojeniu.
Wartościodziedziczoneinabytewbłyskawicyaktutwórczegowybuchająnowąwar-
tością.Jesttotrzeciawartość,wartośćnadrzędna–wynikzmagańznasządwutorowością,
naszymuporczywymszukaniemsyntezy.Zdobywająctrzeciąwartość,stajemywopozycji
dystansudowartościodziedziczonychinabytych,austawiającnaszczyciehierarchiitewar-
tości,którewyrażajątroskęosprawyogólnoludzkie,wstępujemynawyższyszczebeldrabiny
ewolucjipsychicznejczłowieka25.
Wnioskiinauki,jakieDanutaMostwinwyprowadzazwłasnychpracostatusieemi-
gracjipolskiej,mająułatwićosiągnięciewyższegopoziomusamoświadomości,pomóc
wprzekuciukryzysutowarzyszącegonieustannieemigrantowi,jegoniepokoju,jego
trudnościporozumieniasięznowymotoczeniemwenergiępsychicznąwyprowadzającą
zwewnętrznegorozdarcia,dezintegracjiosobowości,poczuciawiny,bezradności–ku
harmonijnemudziałaniu,ku„trzeciejwartości”właśnie.
Wprawdzieupodstawtezyo„trzeciejwartości”byłaanalizapolskiejemigracjipoli-
tycznejwStanachZjednoczonych,tojednakwnioskiprzeztęanalizęuprawomocnione
25DanutaMostwin,Trzeciawartość.Wykorzenienieitożsamość,Lublin1991,s.126.
