Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Statuspolskiegoemigranta
wdrugiejpołowieXXwieku
Kolejnefaleuchodźców(refugees)tojedenzwielkichproblemówXXwieku(nicnie
wskazuje,bywXXImiałobyćinaczej).Uchodźcy–toosoby,którezobiektywnych
czysubiektywnychwzględówmusiałyuchodzićzwłasnegokrajulub–pomigracjispo-
wodowanejwojną–niemogłylubniechciałydoniegopowrócić.Jużpopierwszej
wojnieświatowejpróbowanorozwiązaćproblemuchodźcówprzezpowołanieUrzędu
WysokiegoKomisarzaLigiNarodówdosprawUchodźców.Najegoczelestanąłuczony
ipodróżnikFridtjofNansen.Pojegośmierciw1930rokuurządtenotrzymałnazwę
„NansenOffice”.Miałprawowystawiaćuchodźcomosobistedokumentyidokumenty
podróży,zwane„paszportaminansenowskimi”.Wieluzpolskichpowojennychemi-
grantówtakimpaszportemsięposługiwało.
W1938rokuurzędowitemuprzyznanoPokojowąNagrodęNobla.Nakonferen-
cjiNarodówZjednoczonychwWaszyngtoniew1944rokujegorolęprzejęłaUNRRA
(UnitedNationsReliefandRehabilitationAdministration),adwalatapóźniejpowołano
przyONZMiędzynarodowąOrganizacjędosprawUchodźców.
Wczasiedrugiejwojnyświatowejikilkalatpojejzakończeniuprzyjętodlaokreśle-
niauchodźcówamerykańskąnazwędisplacedpersons.Potoczniezwanoich„dipisami”
(„osobyprzesiedlone”).Tanazwastałasięoficjalnymterminemokreślającymobywa-
telikrajówokupowanychprzezNiemcyhitlerowskie,którzywskutekzmianpolitycz-
nychwEuropie,jakieprzyniosładrugawojnaświatowa,znaleźlisiępozaswąojczy-
znąichcielinadalemigrować.Umieszczenibyliwspecjalnychobozachwbrytyjskiej
iamerykańskiejstrefieokupacyjnej.Oichprzeżyciach,cierpieniachmoralnych,upo-
korzeniach,wyczekiwaniunamożliwośćwydostaniasięzobozuiwyemigrowaniado
jednegozkrajówzachodnioeuropejskichalbozaoceanopowiadawieleutworówlitera-
ckichpowstałychpodpiórememigranta.MiędzyinnymipowieśćTadeuszaNowakow-
skiegoObózWszystkichŚwiętychiczęśćjegoopowiadańztomuNiestworzonerzeczy,
atakżeTadeuszaBorowskiegoBitwapodGrunwaldem.
Użytewtytulesłowo„status”przejętejestzterminologiiprawniczej.Alepozaprzy-
wołanymituregulacjamiprawnymiużyteonobędziewsensiemetaforycznym;jakopozy-
cjaspołeczna,kondycjamoralna,stanpsychiczny,poczucieemigracyjnejtożsamości.
