Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
9
wielewedleprawnaturalistycznegodeterminizmu,nieinaczejmamywna-
stępnymdramacie,gdzieżądza,namiętnośćipieniądztyleznacząwmiłości.
LeczchociażwtymHkonającymświecie”mamygłówniepatologięiśmierć,to
widaćpewienpromykoptymizmu,któregozarzewiemjesttęsknotazairracjo-
nalnymidealizmemczynawettranscendencją.Niewieletojednakznaczyło
wtamtymświecieprzepełnionympesymizmemidekadentyzmem.
PodobniedziałosięunasuschyłkuXIXwiekuiotoAnnaGłuszek,
mówiącoWampirzeReymonta,zwracauwagęwedleprawidełpsychoanalizy
nanaszegoamanta.ZanimjednakZenonemiwszystkimikobietamisięzaj-
mie,gwolirecepcjipodaje,ktoijakinteresowałsiętymutworem.Pozwalato
lepiejwejrzećwzachowaniaDaisy,BetsyczyAdyioczywiścierozważyć
sytuacjęZenona.Kluczemzaśdotegowszystkiegookazujesiętuandroginizm
iBafomet,cowrozpoznaniutytułowegowampirateżpomaga.
ŻenatomiastamantównaprzełomieXIXiXXwiekubyłowieluisytuacja
społecznaorazekonomicznaniebyłatemuobojętna,możnasiędowiedzieć
zwypowiedziKatarzynyEremusomówiącymtytuleMiłośćczyrozsądek?–
portretyamantóww„Psyche”NataliiKrzyżanowskiej.Ponieważwówczaswie-
lejużznaczyłowykształcenie,akobietaumiałasięjużcenić,więcamantmu-
siałsiebieniejakoHprzestroić”.StądwpowieściPsyche,którejtytułnie-
obojętnyjestjegosytuacji,mamydowyboruażtrzytypyamantów,zktórych
naukowiecEdwardHoreckistawiakobieciejużinnewymagania,zdającesię
być-zgodniezoksymoronicznymprawemtejepoki-zesobądośćsprzeczne.
Niemniejemancypacjauczyniłajużkobietęniekonwencjonalną,więcdoko-
nujewłasnegowyboru,ograniczająctymsamymmęskąinicjatywę.
Natymjednakniekoniec,bowiemiKatarzynaDunaj-Dziecielskazajmuje
siętegotypubohateremwpowieściZofiiNiedźwiedzkiejDziejemężatek.Ijak
towtamtymczasie,kiedytakwieleznaczyłpieniądz,poznamytunietylko
istnągalerięamantów,aleimężatkiokażąsięjużwielcemodern.Niemówiąc
jużofascynacjiamantaWschodemijegonewrozie,którawmłodopolskim
modernizmiebyłajaknajbardziejnaczasie,atakżejegokobietach,którejako
nieszczęśliwemałżonkizniechcianychzwiązkówchętniezawierałyznim
bliskieznajomości.
RównieżJoannaPuzyrewskawswoimartykuleKreacjekochankówwko-
mediiTadeuszaRittnera„Lato”przedstawiaromansamantazmężatką,sku-
piającsięnapsychologicznychaspektachichzwiązku.
Kiedyzaśprzyjdzieczasnastudentów,którymizgodniezwoląepoki
Hkońcawieku”nieinteresowanosiętakbardzojakamantami,MariuszOrłow-
skispojrzynastudentazperspektywyfilozofiiNietzschego.Przykładównato
podawiele,atakżesugestywnychrefleksji,któreokażąsięniepozbawione
niepokoju,czyniącteksttymbardziejoryginalnym.
PodobniemożnabypowiedziećorozważaniachSzymonaJanaPardy,
sygnowanychdośćdługim,alebudzącymzainteresowanietytułemKonspira-
torzy–adoratorzy–sztubaki–spiskowcyiptaki-bojowcy…–pośród„bezimień-
ców”EdwardaSłońskiego.Jużsamozainteresowanieautorapatriotycznąliry-
