Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FilozofiaXIIwieku
XXI
dawalijekrytyce,nieustępującejwwerwiesatyromJuwenalisa.Ukazywali
wadyswejepoki,zeskąpstwemihipokryzjąnaczele.Wartotuwymienić
satyryczneutworyGauthierazChâtillon(ok.1135-1190/1201),czysłynny
zbiórwierszydatowanychnawiekXII,odmiejscaznalezieniarękopisów
nazwanyCarminaBurana.
WiekXIIjesttakżestuleciemrozwojuliteraturyopisującejmiłość.
WszyscyludziewykształceniznająOwidiusza,jegoArsamandi(Sztuka
kochania)byławcałymtymokresieniezwyklepopularna.Wkońcuwieku
XIIAndréleChapelainpiszewduchuOwidiuszowymtraktatDeamore,
zawierającyróżnezaleceniadlazakochanych.Literaturałacińskapookresie
rozkwituwwiekuXII,wwiekunastępnymzaczynasięchylićkuupadkowi.
Scholastykawykształciłasobiejęzykspecjalistyczny,znaczniemniejdbały
opięknostylu.Alewtedynapierwszyplanwysuwasięliteraturawjęzykach
narodowych,którajużodpoczątkudwunastegowiekupowolirozwijałaswą
tożsamośćisamodzielność,wykształconawdużejmierzenawzorachlite-
raturyłacińskiej.TowłaśniewXIIw.powstajenapołudniuFrancjisłynna
poezjamiłosna,którejtwórcówokreślasięmianemtrubadurów.Tworząoni
wjęzykutejczęścikraju(prowansalskiluboksytański).Poetyckieśrodki
wyrazu,właściweutworomzkręgutrubadurów,wywierająwielkiwpływ
nacałąliteraturęśredniowieczną,szczególniejednaksąwidocznewpoezji
centralnychipółnocno-wschodnichregionówFrancji(poetówztychregio-
nównazywasiętruwerami,cojestjęzykowymodpowiednikiemprowansal-
skiejnazwy„trubadur”).Lirykatrubadurówitruwerówustanawiapewien
ideałmiłości:jesttofin’amor,idealneiwysublimowaneuczucie,którewpły-
wanazachowanie,postawę,anawetcałeżyciezakochanego.Fin’amor,czyli
miłośćdworna,opierasięnaswoistymrytualepostępowania,naśladującym
stosunkipanującewświeciefeudalnym.Napowstanietegoideałudworności
złożyłosięwieleczynników,wśródktórychnależywymienićprzedewszyst-
kimodrębnośćjęzykowąikulturowąpołudniaFrancji,rozwójdworówary-
stokratycznych,gromadzącychwokółmożnegowładcykwiatrycerskiejiary-
stokratycznejmłodzieży,stopniowąemancypacjękobietywtychkręgach,
awreszcieznacznywpływpierwiastkówkulturowychWschodu,związany
zkolejnymikrucjatami.DworywielmożównapołudniuFrancjiniesąjużtyl-
koskupiskamiludziwojennegorzemiosłapodwodząseniora,alestająsię
takżecentramiżyciatowarzyskiegoiartystycznego.Ideałżyciadwornego
todoskonaleniesiebiepodkażdymwzględem.
