Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XXII
Wstęp
Wszystko,cozostałowyżejpowiedziane,stanowitłoipodłożekształtowa-
niasiętegoszczególnegoklimatuintelektualnego,mieniącegosięwszystkimi
barwamiiodcieniami,charakterystycznegodladwunastegostulecia.Wtym
klimaciepowstawaływszystkie,takróżnorodneteksty,składającesięnadzieje
filozofiitegookresu.Awsumiewyrażająoneprzedewszystkimnajważniejszy
chybawątekmyślidwunastowiecznej:odkrywanienaturyiczłowieka.Poznać
przyrodę,całytenwspaniałyświatotaczającynaswokół–makrokosmos,
tooznaczapoznaćrównieżnaturęczłowieka–mikrokosmos,prawanatury
bowiemrządzątakżeświatemczłowieka.Naturaijejprawastanowiąpod-
stawęporządkuspołeczeństwaludzkiego.Wszystkosplatasiętuwharmonij-
nącałość:budowawszechświata,naturaświatapodksiężycowego,człowiek
umieszczonywcentrumibędącyłącznikiemmiędzytymidwomaświatami,
jegorelacjezeświatem,jegowładzepoznawczeinarzędziarozumu,którymi
jestwładnysięposługiwać,zakreswiedzymożliwejdlaniegodoosiągnięcia,
język,wjakimmożejąprzekazywać,podziałnauk,ichstruktura,celeimetody
–tostanowisferęzainteresowańfilozoficznychówczesnychmyślicieli.Aztym
łączysięiobejmujecałośćwątkówproblem,októrymjużmówiliśmy–wzajem-
nerelacjewiaryirozumu,teologiiifilozofii:wiaraposzukującazrozumienia.
Wybitnyangielskimatematyk,logikifilozofzpierwszejpołowyXXwie-
ku,A.N.Whitehead,byłzdania,żeupodstawkażdejkulturykryjesięza-
wszekoncepcjakosmologiczna,któraodciskaswojepiętnonawszystkichbez
wyjątkuprzejawachżyciaumysłowegotejkultury.Opiniatabardzodobrze
pasujedoocenykulturyśredniowiecza,aszczególniedowiekudwunastego,
bowiemżycieumysłowetejepokirzeczywiściebyłozdominowaneprzezjed-
nolitą,powszechnieprzyjmowanąkoncepcjęogólnejstrukturywszechświata
imiejsca,jakiewnimprzypadłoczłowiekowi.Swoistajednośćiharmonia
kulturytegookresuwsposóbistotnywiążąsięztąkosmologią,ajejślady
sąwidocznenietylkowmyślinaukowej,filozofiiiteologii,alerównieżwli-
teraturze,sztukachplastycznych,anawetwżyciuspołecznymipolitycznym.
Ludzieówcześnibylicałkowiciepewni,żeichwyobrażeniaowszechświecie
wpełniodpowiadająrzeczywistości.Wierzyli,iżsąonepotwierdzoneprzez
Pismośw.inajwiększychuczonychstarożytności.Wiaratastałasięszczegól-
niesilnaipowszechnawłaśniewXIIwieku(itrwaławXIIIwieku),kiedy
toZachódnanowozacząłodkrywaćosiągnięciamyśligreckiej.Iwłaśniemyśl
grecka,powiązanaztreściąKsięgiRodzajuoraznaukaOjcówKościoła,stano-
wifundamentśredniowiecznejchrześcijańskiejwizjikosmosu.
