Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XXVI
Wstęp
stulecieznałobowiemiczytałoteksty,którezawierałymniejlubbardziejdo-
kładneinformacjeomyślistoickiej.ByłytogłównietekstyCycerona,który,sam
niebędącstoikiem,wswychtraktatachczęstorozważałpoglądystoickie,oraz
Seneki,którysamwpełniuważałsięzastoickiegomyśliciela.Dotyczyłyone
zwłaszczaetyki,dziedzinymyślistoickiej,którastosunkowołatwomogłabyć
ibyłaasymilowanaprzezdoktrynęchrześcijańską.Chodzituprzedewszystkim
otraktatyOpowinnościachiOnajwyższymdobruizłuCycerona,orazSenekiLi-
stymoralnedoLucyliusza,OłagodnościiOdobrodziejstwach.Wszystkietepisma
byłyszerokorozprzestrzenionewXIIwiekuizachowałysięwlicznychrękopi-
sach.Śladykorzystaniaztychtekstówsączytelneuwieludwunastowiecznych
autorów.WidzimyjenaprzykładwpodręcznikukaznodziejstwaAlanazLille,
stanowiąteżtrzonMoraliumdogmaphilosophorum,tekstuprawdopodobnie
autorstwaWilhelmazConches,któregowykładnięstanowiprzekonanie–tak
bliskiestoicyzmowi–okoniecznościpoddaniażyciakażdegoczłowiekaregu-
łomrozumu.Stoickiswoistyascetyzm,obecnywpismachSeneki,odnajdziemy
równieżwZłotymliścieWilhelmazSaint-Thierry.Ciekawąpróbęadaptacjinie-
którychetycznychpoglądówstoickichspotkamyteżwEtyceAbelarda.
Jeżelichodziofizykęstoicką,sytuacjawyglądapodobniejakwetyce.Tutak-
żeniezachowałosiężadneźródłołacińskie,którebyprezentowałocałośćstoickiej
kosmologiiigruntownierozważałofizycznezasady,najakichbyłaoparta.Itak
samoprzychodzątuzpomocątekstyCycerona,i–wmniejszymzakresie–Se-
neki,przybliżającewieleztychpoglądów.Najważniejszymtegorodzajuźródłem
dlaśredniowieczabyły:księgadrugaOnaturzebogówCycerona,orazNaturales
quaestionesSeneki.Itekstytebyłyznaneiwykorzystywanewdwunastymwieku.
ZtraktatuSenekikorzystałwswoichQuaestionesnaturalesAdelardzBath,widać
ichśladrównieżwDragmaticonWilhelmazConches.Elementystoickiejkosmo-
logiidotarłyteżdodwunastegostuleciapośredniądrogą–znajdziemyjewherme-
tycznymtraktacieAsclepius,anawetwneoplatońskimkomentarzudoTimajosa
Chalcydiusza;wtymostatnimdotycząonegłówniezagadnieniawolnejwoliiprze-
znaczenia.TeelementyodnajdziemywpismachTeodorykazChartres,Bernarda
Silvestris,AlanazLille.Iwreszciewyraźniestoickijestopiskosmicznegoładu
zamieszczonywszóstejksiędze(w.724-731)EneidyWergiliusza:Wiedznajpierw:
niebo,ziemię,mórzrozłogi,/Jasnyksiężycakrąg,gwiazdęTytana/Duchwewnątrz
żywi.Całymświatemumysł,/przenikającywszystkiejegoczęści,/Porusza,zjego
materiązmieszany.DziełaWergiliusza,azwłaszczaGeorgikiiwłaśnieksięgaszó-
staEneidy,byłyprzezcałeśredniowieczetraktowanejakoważneinieustępujące
