Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sercaikieszenie.StanisławWojciechowskiiideakooperacji
XI
PoprzenosinachdostolicyKrólestwaWojciechowskitrafiłwsa-
moserceintensywnychdebatpolitycznych,toczonychwówczaswśro-
dowiskustudenckim.Wtymczasiedrobneantyrosyjskiegestyiwy-
powiadanewgroniezaufanychbuńczucznedeklaracjemałokomujuż
wystarczały.Poważniespieranosięoto,jakąrolęwtworzeniuprze-
słanekdoodzyskanianiepodległościmogąodegraćwarstwyludowe,
dyskutowanookoniecznychreformachspołecznych,okapitalizmie
isocjalizmie,demokracjiipatriotyzmie.Dojrzewałymyślioprzejściu
oddebatisamokształceniadodziałalnościpolitycznejnaszersząskalę.
WojciechowskijakostudentnajpierwWydziałuFizyko-Chemiczne-
go,apóźniejPrzyrodniczegonależałdokółka„kaliszan”,zrzeszającego
studentówpochodzącychzjegorodzinnegomiastaiokolicznychmiej-
scowości,.Podczaskonspiracyjnychzebrańprzedstawianoreferaty
idyskutowanooideachprezentowanychwpracachówczesnychsocjo-
logów(HerbertaSpencera,EdwardaBellamy’ego,SidneyaWebbaczy
BolesławaLimanowskiego),atakżeokwestiachporuszanychpodczas
wykładówtzw.UniwersytetuLatającego,wygłaszanychprzezuczo-
nychtejmiary,coLudwikKrzywickiiAdamMahrburg;.
W1890rokuWojciechowskizostałwprowadzonydotajnego
ZwiązkuMłodzieżyPolskiej(„Zet”),powołanegokilkalatwcześniej
przezZygmuntaBalickiego,jednegozprzywódcówLigiPolskiej,daw-
niejzwiązanegozsocjalizmem,terazcorazwyraźniejzbliżającegosię
kunacjonalizmowi,autorawydanejw1902rokupracyEgoizmna-
rodowywobecetyki,będącejjednąznajważniejszychpozycjiwlite-
raturzepolskiegonacjonalizmuprzedrokiem19149.Ówczesny„Zet”
niemiałwówczasjeszczewyraźniewyklarowanegoobliczaprogramo-
wego;zrzeszałinteligenckąmłodzieżkrytycznienastawionądopolityki
starszegopokolenia,przybitegoklęskąpowstaniastyczniowego,zorien-
towanąniepodległościowo,demokratycznie,aczęstoteżgłoszącądość
,Tamże,s.48-49.
;ZdzisławPawluczuk,Konspiratoriprezydent.RzeczoStanisławieWojciechow-
skim,Globus,Lublin1993,s.7.
9SzerzejnatematpostaciZygmuntaBalickiegozob.:AnetaDawidowicz,Zygmunt
Balicki(1858-1916).Działacziteoretykpolskiegonacjonalizmu,Nomos,Warsza-
wa2006.
