Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Fizjologicznepodstawywysiłkówfizycznych…
natlenwzrastaliniowo,natomiastzmianywielu
parametrówfizjologicznychniemająprzebiegu
liniowego.Poprzekroczeniuobciążeniarównego
50-70%VO
2
maxokreślanegojakopróganaerobo-
wydochodzidoszybkiegowzrostustężeniakwasu
mlekowegowekrwi(rycina1.2),wzrostuwenty-
lacjiminutowejpłucnadmiernegowstosunku
dotempapobieraniatlenu,wzrostustężeniawe
krwikatecholaminitp.TakwięcważnymwskaŹni-
kiemwydolności,chociażrzadziejoznaczanymniż
VO
2
max,jesttakżepróganaerobowy.
Tolerancjawysiłkowa
Tolerancjawysiłkowaoznaczazdolnośćdowy-
konywaniawysiłkówookreślonymobciążeniu
względnym(%VO
2
max)przezokreślonyczas
iwokreślonychwarunkach,bezgłębszychzabu-
rzeńhomeostazy(np.kwasicy,hipertermii)inie-
korzystnychzmianwfunkcjonowaniuróżnychna-
rządów.
Uludzichorychiosóbwstarszymwiekuczęsto
określasiętolerancjęwysiłkowąwceluocenyich
stanuzdrowiaisformułowaniazaleceńdotyczących
trybużycialubobciążeństosowanychwramach
rehabilitacji.Przykładowoupacjentówzchorobą
wieńcowąokreślasięnajwyższeobciążenie,które
niepowodujeniedotlenieniamięśniasercowego
wciągu15lub30minwysiłku,aupacjentów
znadciśnieniem—najwyższeobciążenieniepowo-
dującewzrostuciśnieniatętniczegopowyżej
220/120mmHg.Tolerancjawysiłkowastanowiteż
podstawęokreślaniadopuszczalnościobciążeńwy-
siłkowychwpracyzawodowej.
Stężeniemleczanuwekrwi
(mmol/l)
14
12
10
8
6
4
2
0
0
50
100
Próganaerobowy
(mleczanowy)
150
200
250
300
350
Obciążenie(W)
Rycina
1.2.Zmianystężeniamleczanuwekrwipodczaswy-
siłkuowzrastającymobciążeniu.
Fizjologicznaklasyfikacjawysiłków
fizycznych
Dopodstawowychkryteriówpodziałuwysiłków
należą:rodzajskurczówmięśni,czaswysiłku
iwielkośćzaangażowanejmasymięśni(tabela1.4).
Miarąintensywnościbezwzględnejwysiłkówsta-
tycznychjestwielkośćgenerowanejsiły,amiarą
intensywnościwzględnejjeststosunekaktualnie
generowanejsiłydosiłymaksymalnegoskurczu
dowolnegodanejgrupymięśni(maximalvoluntary
contraction,MVC)wyrażonywprocentach(%MVC).
Miarąintensywnościwysiłkówdynamicznych
możebyćmoc,czylicałkowitywydatekenergii
wjednostceczasu(wyrażonywwatach,kJ/min,
14
Tabela1.4.Podstawowaklasyfikacjawysiłków
Rodzajskurczów
•Wysiłkistatyczne(skurczeizometryczne)
•Wysiłkidynamiczne(skurczeizotoniczneiauksotoniczne)
Czaswysiłku
•Wysiłkikrótkotrwałe(<15min)
•Wysiłkiośrednimczasietrwania(15–30min)
•Wysiłkidługotrwałe(>30min)
Masamięśni(%całkowitejmasymięśni)
•Wysiłkilokalne(<30%)
•Wysiłkiogólne(>30%)
