Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
zarazempodkreślić,żewspecyficznierozumianejtuestetyceantropolo-
gicznejchodzitakoantropologię,jakioantropotechnikę,tojestnaukęnie
tylkooczłowieku,aleiotworzeniuczłowieka.Tymsamymrozpatrujemy
estetykęBaumgartenanietylewkontekścierozważańnatematpiękna
(czynawetsamegodoświadczeniazmysłowego),cowkontekścienpięk-
negoczłowieczeństwa”.
Niebezprzyczynyzatemrozpoczęliśmynaszerozważaniaodwspo-
mnieniaorewolucji.Estetykafilozoficznajestteoriąrewolucji(rewolucji
estetycznej)itylkojakodziedzinarewolucyjnamożebyćpoprawniezro-
zumiana.Niechodziwniejorozważanianadpięknymdziełemsztuki.
Jeżelinawetnapotykamywniejtakiopis,tosłużyonjedyniejakonarzędzie
opisuzmianyżycia.Niechodziwniejopięknedziełosztuki,leczopiękne
życie.Niepowinnozatembudzićnaszegozdziwienia,żeoświeceniewłaś-
niewestetycepokładałotakwielkąufność.JakpiszeWolfgangWelschi
nEstetykaniebyłatylkojak!śtamnowądyscyplinąnaukowąoświecenia,
alejednązjegonajwiększychnadziei.Odok.1750rokuuważano,żeeste-
tykauzdrowiczłowiekaiświat.Felixaestheticusproklamowanyzostałnowym
typemidealnegoczłowieka”
12.DlategonietylkonależyoBaumgarteniepa-
miętać.Należygoczytaćistudiować,takjaknależyczytaćistudiować
Kanta,GoethegoiSchilleraorazinnychprotoplastówNowoczesności13.
Wprzeciwnymwypadkuniezrozumiemyniczestetyki.Niezrozumiemy
niczwłasnychkorzeni.
II.Jakpisaliśmynawstępie,zadanierekonstrukcjimyśliestetycznej
Baumgartenanienależydonajprostszych.Największymzagrożeniemjest
przytympróbauwspółcześnianiajegoteoriiczyteżusilneposzukiwanie
jejaktualności.JakostrzegaHegel,niemanicbardziejniestosownego
wbadaniachhistorycznychniżsprowadzanietego,conieznane,dotego,
coznane.PiszeonwprawdzieoStarożytnych,aleczytakimnstarożytnym”
niejestdlanasdzisiajautorEstetyki?DziełoBaumgartenanależyzatem
przedstawićnatlerozważańjegowielkichnauczycieli,LeibnizaiWolffa
(któregozpowodzeniemmożnanazwaćpraojcemestetyki),orazzrekon-
struowaćteorięaisthesispietystów.
12WolfgangWelsch,Estetykaianestetyka,przeł.M.Łukasiewicz,[wi]Postmodernizm.
Antologiaprzekładów,dz.cyt.,s.535.
13HowardCaygillstawiatezę,żenoweodkrycieestetykiBaumgartenamogłobypozwolić
nanowoodkryćsamąestetykę.Por.HowardCaygill,ÜberErfindungundNeuerfindungender
Ästhetik,nDeutscheZeitschriftfürPhilosophie”2001,nr49,2,s.234.ZkoleiAxelSpree
podkr
eślaaktualnośćmyśliBaumgartenadlawspółczesnejdyskusjiodoświadczeniuestetycz-
nym.Por.AxelSpree,DieAktualitätderÄsthetikBaumgartens,[wi]AktualitätderAufklärung,
R.Różanowski(hrsg.),WydawnictwoUniwersytetuWrocławskiego,Wrocław2000,s.164.
