Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wzgórzepamięci
onimniewspomniano.RazjedentylkomamapowiedziaładoItkiziry‑
tacją:Żebychociażmiałjakiśgrób,aletakzniknąćbezśladu?!22.
WedługShoshanyRonen,wpowieściGrosmanamożnaodnaleźć
toposy,którepotembędąobowiązywaćwliteraturzefldrugiegopoko-
lenia”
.Badaczkazaliczadonich:dziecko,którewzrastawstraumaty-
zowanymdomu,milczeniezmuszającedokonstruowaniawłasnejbio-
grafii,noszenieimieniapozamordowanymczłonkurodziny,poczucie
obcościczyutratydzieciństwa23.Wydajesię,żewskazanatopikajest
uniwersalnaizpowodzeniembywarealizowananietylkowliteratu-
rzeizraelskiej.
RównieżwPolsce,szczególniepo1989roku,oboktekstówpisarzy
takichjakHenrykGrynberg,dlaktóregoZagładaodzawszestanowiła
centrumliterackiejnarracji,ukazująsięksiążkitwórców,którzyjako
dzieciprzeżyliZagładę.DotejgrupyzaliczasięMichałGłowińskiczy
WilhelmDichter,czylitakzwanepokolenie1,524.Najistotniejszedla
rozważańopostpamięcibędąjednakgłosyfldrugiegopokolenia”—
MagdalenyTulli,EwyKuryluk,AgatyTuszyńskiejczyBożenyKef,
wszakPrzemysławCzaplińskiwłaśniewnowychtendencjachrepre-
zentacjiZagładydostrzegałszansęnawypracowanienowegojęzyka25,
22D.Grosman:Momik.W:Idem:Patrzpod:Miłość.Przeł.M.Sommer.Warszawa
2008,s.119.
23S.Ronen:Odzmagańzbestiąnazistowskął,s.94.WedługAvneraHolzmanna,
przełomowośćtwórczościD.Grosmanapoleganatym,żeautorporzucaportreto-
wanieHolokaustupoto,abyzadaćpytaniadotyczącewpływuZagładynakolej-
nepokolenie.Zob.A.Holzmann:Holocaustwliteraturzehebrajskiej.Przeł.T.Łysak.
flTekstyDrugie”2004,nr5,s.145.
24WedługPrzemysławaCzaplińskiego,wypracowałoonoliteraturęflspóźnio-
negowyznania”.Zob.P.Czapliński:Zagłada—niedokończonanarracjapolskiejno-
woczesności.W:Śladyobecności.Red.Buryła,A.Molisak.Kraków2010,s.359.Zob.
równieżK.Sokołowska:„Idziśjestemwidzem”.NarracjedzieciHolokaustu.Białystok
2010.Badaczka,powołującsięnaartykułSusanRobinSuleiman,pisze:flOpisy-
waną[ł]formacjęnależywięcumieścićpomiędzy:pierwszympokoleniemofiar
Zagłady,wyróżniającymsiętym,iżprzedrozpoczęciemwojnyjegoczłonkowie
bylijużuformowanymiosobowościami,adrugimpokoleniem,któreprzyszłona
światpozakończeniudziałańwojennychidziedziczytraumęSzoahposwoich
rodzicach”.Ibidem,s.7.
25Czapliński,polemizujączPrzygodnością,ironią,solidarnościąRichardaRor-
tylego,podkreślił,żefltylkocierpieniewłasne,dlaktóregoszukamyśrodków
wyrazu,pozwalanamużyczyćnaszejekspresjicudzemucierpieniu”.P.Czapliń-
ski:Zagłada—niedokończonanarracjał,s.378.Wartowtymmiejscuwspomnieć
równieżostanowiskuJean-LucaNancylego,odrzucającegozakazprzedstawiania
Zagłady,zzachowaniemjednaketycznegoaksjomatuzaświadczaniaoprawdzie.
Zob.J.-L.Nancy:Zakazanareprezentacja.Przeł.A.Dziadek.flTekstyDrugie”2004,
nr5,s.113—134.
