Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wzgórzepamięci
sięukonstytuowaćżadenliterackikanon.Cowięcej,uważam,żejego
zbytzwartastrukturaobróciłabysięniejakoprzeciwkoflswobodzie”
kształtowaniapostpamięci,która,powtórzmyrazjeszcze,tworzysię
wramachkonkretnegopokolenia—tuiteraz,odpowiadająctymsa-
mymnazapotrzebowanieemocjonalnewspółczesnychorazwpisując
sięwobowiązująceestetyki.
Obawiamsię,żetrudnościzmówieniemoZagładzie,zjakimibo-
rykasiępolskaszkoła,wynikająniezbrakukanonuanizjegonie-
stabilności,leczzwyabstrahowaniaobszaruZagładyzkręgutematów
dotyczącychhistoriiorazkulturyŻydówiuczynieniazniegowzasa-
dziejedynegocentrumszkolnejnarracjioŻydach.Konsekwencjątego
zjawiskajestzjednejstronysłabareprezentacjaliteraturyzwiązanej
zproblematykążydowską(wyłączającoczywiścietekstyoZagładzie),
azdrugiej‒fetyszyzacjatekstówoHolokauście.
UwagaoniemożnościukonstytuowaniakanonuoZagładziewe
współczesnejszkolewymagadoprecyzowania.Trudnodziśmówić
ojakimkolwiekkanonielektur;wnajlepszymwypadku,abyocalićto
pojęcie,możnawspomniećowielukanonach,częstozależnychodar-
bitralnychwyborównauczycieli.Natympolegająsiłaisłabośćszkolne-
goczytanialiteratury.Topolonistastajesiędepozytariuszemtekstów,
ajegowiedzaoliteraturzeiorientacjawniejprzesądzająosposobach
jejprezentacji.Trudnoczynićzarzutztakiejdyspozycji,podwarun-
kiemżenauczycielotrzymamerytoryczneimetodycznewsparcienie
tylkowzakresieumiejętnościczytaniatekstówoZagładzie,alerów-
nieżwiedzynatematprocesuorazhistoriitakichodczytań(uniwer-
sytetkształcącyprzyszłychpolonistówodgrywatuniebagatelnąrolę).
Takieprzygotowanieprzyszłegonauczycielajestkoniecznechoćbypo
to,abyszkolnadyskusjanadtekstemniezostałasprowadzonawyłącz-
niedokontekstuhistorycznegolubemocjonalnego,alebywspierałain-
terpretacjęholokaustowegometatekstu.Taostatniaumożliwianamysł
nietylkonadtym,cozostałoprzedstawione,lecztakże‒wjakisposób.
Byćmożetakieestetycznekonstatacjeodegrająistotnąrolęwzrozu-
mieniuspecyfikiposzczególnychkodówpamiętania.
TymczasemszkolneczytanietekstówoZagładziejestzazwyczaj
pozbawionefldramaturgii”towarzyszącejichpowstawaniu,aprzecież
towłaśniekontekstoweprzywołaniesporówczyhistoriinegocjowa-
niasposobówobrazowaniabyłobyniezwyklepomocnewinterpretacji
dziejówpostpamięci56.Niebędziechybaprzesadątwierdzenie,żewta-
56Mamtunamyślikanonicznykonfliktmiędzykoniecznościąpoświadczania
abrakiemzaufaniadostylu,naprzykładwypowiedźEliegoWiesela,którastała
sięjużchybametonimiąniewyrażalnościHolokaustu:flWnastępnympokoleniu
nadalmożnaitrzebabędziepowiedzieć:nieistniejeiniemożeistniećnictakie-
