Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JadwigaKita-Huber,RenataMakarska
naukowej,jakąbyłoprzekładoznawsMo.Należypamiętać,żedokońca
lat60.XXw.dyscyplinętępostrzeganojakoczęśćjęzykoznawsMa
kontrastwnego,dopieroodlat70.zaobserwowaćmożnaprocesjej
usamodzielnianiasię2i–wnastępnymkroku–stopniowejinter
dyscyplinaryzacji.
Kulturowy,aleisocjologicznyzwrot,jakimiałmiejscewtranslato
logiiwlatach90.3,niebyłtlkofenomenemanglosaskim.Zainteresowa
nietłumaczem(literatury)–niejakokategoriąprocesutranslacji,lecz
jakoczłowiekiemzkrwiikości,którynietlkodokonuje(poprawnej)
transformacjitekstu,alemazauważalnywpływnatransferkulturowy,
narozpowszechnianiesięnowychestetkikształtowaniekanonów
literackich–pojawiłosięwpodobnymczasiezarównowamerykańskich
TranslationStudies,jakiwefancuskiejtraduktologii,zapoczątkowu
jąc–dziśjużpowszechne–TranslatorStudies4.
Jeślimówimyomiejsculiteraturytłumaczonejwpolisystemielite
rackim,pytamyteżomiejsceirolętłumaczawpolutranslatorskim.
Możebyćonutlko”tłumaczem,aleteżodkrywcądanegotekstuczy
autora/autorkiwogóle;możebyćtłumaczemnaustabilizowanymrynku
przekładualboprzekładaćztzw.małychliteratur(ibyćagentemlite
rackim,recenzentemwewnętrznym,tłumaczemiupijarowcem”,anawet
wydawcąjednocześnie).Tłumaczmożeteżpracowaćwniekorzyst
nychwarunkachpolitcznych:wdyktaturze,naemigracji,podczas
wojny;wojnaczydyktaturaniesąbynajmniejczasemzatrzymaniatrans
ferukultury,leczmogąparadoksalniewspieraćczynawetumożliwiać
2
Zob.JamesS.Holmes,TeNameandNatureofTranslationStudies[1972],w:Te
TranslationStudiesReader,2ndedition,ed.LawrenceVenuti,NewYorkLondon
2007,s.180–192.
3
Zob.MagdaHeydel,Zwrotkulturowywbadaniachnadprzekładem,uTekstDrugie”
2009,nr6,s.21–33.Zob.też:SusanBassnet,Przekładipostkolonializm,tłum.Jakub
Czernik,uPrzekładaniec”2016,nr33,s.7–25.
4
Wymienićnależytuszeregznamiennychdlategozwrotuikanonicznychjużdzieł;
itakpostronieanglosaskiej:LawrenceVenuti,TeTranslator’sInvisibilit.AHistory
ofTranslation,London1995;AndrewChesterman,TeNameandNatureofTranslator
Studies,uHermes.JournalofLanguageandCommunicationStudies”2009,No.42,
s.1–22;AnthonyPym,HumanizingTranslationHistory,uHermes.JournalofLanguage
andCommunicationStudies”2009,No.42,s.23–48;postroniefancuskiej:Antoine
Berman,Pourunecritiquedestraductions,Paris2005;Histoiredestraductionsenlangue
fançaise,ed.YvesChevreletal.,vol.1–2,Paris2012–2014.
6
