Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TomaszStawecki
tym-T.S.]przekonanie,żepostępowaniewedługprzyjętychdyrektyw
wykładniwmniejszymlubwiększymstopniusłużyintersubiektywnej
sprawdzalnościpoprawnościwykładni,aconajmniejporządkujeczynno-
ściinterpretacyjne,czyniącznichprzedmiotracjonalnegodyskursu”37.
Źródłempowyższegozałożeniasąprzedewszystkimkoncepcjejęzyka
iznaczenia,sformułowaneprzezwspółczesnąfilozofię.Niejestprzytym
najważniejsze,czyinspiracjęstanowiągryjęzykoweLudvigaWittgenstei-
na,koncepcjaznaczeniaKazimierzaAjdukiewicza,teoriaczynnościmowy
iregułkonstytutywnychJohnaSearle’aczyjeszczeinnekoncepcjejęzyka38.
Wszystkieonewskazują,żecodozasadyformułowaniewypowiedziina-
dawanieimznaczeniadokonujesięwmyślpewnychuznanychreguł.
Dyrektywywykładniprawaodgrywająszczególnąrolęwzwiązku
ztzw.podejściemkontekstowym,tzn.ustaleniem,jakieznaczeniemają
zwrotyjęzykoweużytewkonkretnymkontekście(semantycznym,syste-
mowym,celowościowym,funkcjonalnymitp.).Polskateoriaprawawyróż-
niaprzedewszystkimtrzypodstawowegrupydyrektywinterpretacyjnych
wykładniprawa:językowe,systemoweifunkcjonalne,jakodyrektywyin-
terpretacyjnepierwszegostopniaorazdyrektywyinterpretacyjnedrugiego
stopnia.Wyznaczająonesposóbposługiwaniasiędyrektywamiinterpre-
tacyjnymistopniapierwszego,awszczególnościkolejnośćposługiwania
sięnimi(dyrektywyproceduralne)orazwybórznaczeniaprzypisywanego
interpretowanemutekstowiprawnemuwówczas,gdyjegoznaczenieusta-
lonenapodstawiedyrektywstopniapierwszegojestrozbieżne(dyrektywy
preferencji)39.Wliteraturzepodkreślasię,żewzwiązkuzpowyższymi
trzemapodstawowymikontekstaminormyprawnejiodpowiadającymi
imgrupamidyrektywwyróżniasiętrzyrodzajewykładniprawa:języko-
wą,systemowąifunkcjonalną.Wieluautorówpolskichzajmującychsię
wykładniąprawasugeruje,żeiwprzypadkukonstytucjinależystosować
lubstosujesiętrzywymienionerodzaje/metodywykładni,nawetjeśli
wtrudnychsprawach(hardcases)niezbędnesąbardziejwyrafinowane
metodyrozumowania40.
37J.Leszczyński,Ocharakterzedyrektywwykładniprawa,PiP2007,z.3,s.28.
38L.Wittgenstein,Dociekaniafilozoficzne,Warszawa2004,§7,s.11-12,§31,s.25-26
in.;K.Ajdukiewicz,Językiznaczenie(w:)Językipoznanie,t.I,Warszawa1985,s.149in.;
J.R.Searle,Czynnościmowy,Warszawa1987,s.53in.
39ZagadnieniedyrektywwykładniomawiaM.Romanowiczwartykulept.Pomiędzy
uniwersalnymalokalnymwymiaremwykładniprawa-wpływteoriiprawainaukiprawa
konstytucyjnegonakoncepcjewykładnikonstytucji,zawartymwdalszejczęściksiążki.
40Por.np.P.Tuleja,Podstawoweproblemy...,s.211.
28
