Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wstęp
ortodoksyjnie.Możliwośćzinterpretowaniatekstuprzezodbiorcęjesttym,co,
wedługtejbadaczki,stanowicechękonstytuującątekstjakotaki.v[ł]brakmoż-
liwościzinterpretowaniatekstuprzezodbiorcępowoduje,żeprzestajeonbyćtek-
stemipozostajeznakiemoczekującymnainterpretację(potencjalnymtekstem)”
(Habrajska2004,s.15).Tekstjestwięcelementemukładukomunikacyjnego.
KomunikacyjnąteoriętekstuprzedstawiatakżeAnnaDuszak,piszącotekście
jakoozdarzeniukomunikacyjnym(Duszak1998,s.32),orazEwaSzkudlarek-
-Śmiechowicz,którastatustekstuprzyznajetakżedialogowi,określającgojako
vtekstdialogowy”(Szkudlarek-Śmiechowicz2010b,s.20-34).Jakovwystąpienie
komunikacyjne”definiujątekstR.A.deBeaugrandeiW.U.Dressler.Odspeł-
nieniaprzeztekstsiedmiukryteriówtekstowościuzależniająjegokomunikatyw-
ność,cojestdlaautorówWstępudolingwistykitekstujednoznacznezbyciemtek-
stem(Beaugrande,Dressler1990,s.19).
KryteriatekstowościR.A.deBeaugrande)aiW.U.Dressleraprzypominane
sąniemalwkażdymopracowaniutekstologicznym.Wniniejszejpracyzostaną
przywołanezewzględunaobecnośćwśródnichspójnościikoherencjijakojed-
nychzwarunkówuznaniakomunikatuzatekst.Dokryteriówtekstowościauto-
rzyzaliczają:1)spójność(cohesion)-sposóbwiązaniatekstupowierzchniowego
opartynazależnościachgramatycznych;2)koherencję(coherence)-spójność
treści,osiąganąnapodstawiewiedzypozatekstowej13;3)intencjonalność-na-
stawienieautoranazbudowanietekstuzgodnegozzamierzonymcelem;4)ak-
ceptabilność-nastawienieodbiorcynaodbiórspójnegoikoherentnegotekstu
mającegoznaczenie;5)informatywność-wprowadzanienowejinformacji,
stopieńvdojakiegowystąpieniedanegotekstujestoczekiwanelubnieoczekiwa-
ne,znanelubnieznane,niepewne”(tamże,s.28);imwięcejnowychinformacji
wtekście,tymjestonbardziejinformatywny;6)sytuacyjność-senstekstuzale-
żyodsytuacjikomunikacyjnej;7)intertekstowość-uwikłanietekstuwrelacje
zinnymitekstami(tamże,s.20-31).
Wymienionalistawarunkówtekstowościjestmodyfikowanaiuzupełniana
przezwielupolskichlingwistów.J.BartmińskiiS.Niebrzegowska-Bartmińskado-
dajądoniejnacechowaniestyloweigatunkoweoraz,związanązintencjonalno-
ścią,podmiotowośćtekstu.Bartmińscyzwracająuwagę,żeuzupełnieniewykazu
otecechyjestkoniecznezewzględunaistniejącywświadomościużytkowników
językapolskiego,będącychjednocześnieodbiorcamipolskiejkultury,zakorze-
nionyobraztekstu(Bartmiński,Niebrzegowska-Bartmińska2009,s.48-50).
AutorzyTekstologiitwierdzą,żenatrzontegostereotypowegopostrzeganiaskła-
13R.A.deBeaugrandeiW.U.Dresslerpiszą:vTekstniemasensusamwsobie,
ajedyniepoprzezwzajemneoddziaływanienasiebiewiedzytekstowejzezmagazy-
nowanąwiedząoświeciekażdegoużytkownika”(Beaugrande,Dressler1990,s.25;
por.Duszak1998,s.92).
