Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
myślenia,innerzeczystałysię„święte”-bankiibudynkigiełdy.Aitakwstydzisię
onasymboliswegoczasu-naprzykładdemonafinansowegokrachu.Wstydzisię
samejsiebie,więczakłamujeswójczasbezbarwnymi,pozbawionymiprawdziwe-
gożyciafiguramialegorycznymi.
WBurckhardtakrytycenowoczesnościzarzutzafałszowaniawłasnejtożsamościwra-
canaderczęsto.Niebędziezbytniąpomyłkąstwierdzenie,żekierującuwagęswoich
słuchaczykudziejomminionym,szwajcarskihistorykstawiałichtymsamymprzed
obowiązkiemwsłuchiwaniasięwtonwspółczesny.Burckhardtnietylechciałbyć
wychowawcą,przewodnikiem,ileraczej,jakmawiałskromnie,„zostawiaćpewne
wskazówki”.Jegodziałalnośćwykładowabyłazaisteimponująca:głosiłwykłady
uniwersyteckie,cooczywiste,aletakżewramachHistorischeundAntiquarische
Gesellschaft,aoprócztegowykładyotwartewBernoullianumorazprzedpublicznoś-
ciąmożeniezbyttypową,zatodośćliczniechybawBazyleireprezentowaną-Ve-
reinjungerKaufleute.Typowydlabazylejskiejsocjetyzwyczajuczęszczanianawy-
kładyotwarteuczyniłzeńfiguręznanąilubianą.Imponującybyłrównieżtematyczny
zakresjegowykładów.Otokilkaprzykładów:WenecjaiFlorencjawXVwieku;
Rabelaisijegoczasy;OcharakterzeAugusta;OznaczeniuDionaChryzostomadla
znajomościjegoczasów;OkilkufigurachzprzyczółkaPartenonu;OpołożeniuEu-
ropyw1812roku;Owykorzystywaniumodeliwarchitekturze;Oserbskiejpieśni
epickiej;ZamekwBlois;Przyszłośćjęzykaangielskiegojakojęzykaświatowego;
NapoleonIwświetlenajnowszychźródeł;Omalarstwienarracyjnym;Bizancjum
wXstuleciu;’Wallenstein’Schilleraitd.
SamBurckhardtzwykłprzekonywaćwszystkich,żecelemwykładówjestpobudzenie,
prowokowaniedohistorycznegoogląduświata,aletakżezajmującespędzeniecza-
su.Wolnomiećnadzieję,żeCzytelnikniniejszejksiążeczkiniedoznawtymwzglę-
dzierozczarowania.Ichautorbowiem,zawszezachowującydystansdopubliczności,
nieznoszącyakademickiejekwilibrystyki,którąokreślałniepochlebnymmianem:Au-
laexhibitionismus,tylkopozorniezdawałsięnaprzypadekiswobodnąimprowizację.
Wszystkobyłomianowiciestarannieprzygotowane.ErnstZiegler,wydawcawykładów
poświęconychepocerewolucji,wyliczacharakterystycznedlabazylejskiegowykła-
dowcyzabiegistylistyczne:zdaniawtrącone,wykrzyknikowe,analogie,paralele,
porównania,wyrażeniazjęzykapotocznego,porzekadłaitd.
Ijakbytegobyłomało,nadwszystkimpanujeniepodzielnieniezwykłepoczucieironii,
mającenietylkofunkcjępoznawczą-ononieustannieprzypominasłuchaczowi
(czytelnikowi),żedyskursoprzeszłościwciążwydobywazmrokuaspektyświata
współczesnego,aktualnego,którychniebylibyśmyzdolnisobieinaczejuprzytomnić,
żeprofesjahistorykajestdaremiprzekleństwemzarazem,jakpowiedzielibyroman-
tycy,Doppelbegabung-wrażliwośćnadziejetworzyjednocześnieczujnośćna
