Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
245678910111213141516
wyraźniematendencjędorozrastaniasię.Możnapowiedzieć,żeschemat
tegorozrastaniasięjestjakgdybyzgóryjużzarysowany,ato,codziejesię
potem,stanowijedynieproceswypełnianiategoschematu,zapełniania
gokonkretnątreściąiokreśleniami,szczegółowościami,którebędąsię
kolejnopojawiaćicorazbardziejrozbudowywać.
Wschemacietymidziejakgdybyoinnyaspekttejsamejnaturali-
zacjiisubstancjalizacjipodmiotowości.Arystotelespróbujetupokazać
–itrzebaprzyznać,żemusiętodoskonaleudaje–żerozpadprzestrzeni
politycznejgreckiegoświataodbywasięwramachswoiścierozbieżnego,
alezarazemrównoczesnegoprocesu.Zjednejstronyto,cobyłoetyczno-
ściążyciapublicznegowewspólnocieobywatelskiej,corazbardziejstaje
sięsztukądobregożycia,którąkażdajednostkarealizujenaswójsposób
iponiekądnawłasnąodpowiedzialność.Tymsamymtraciówmiędzy-
ludzki,intersubiektywnywymiarswojejpodmiotowości,wymiarcoraz
bardziejzacieśnianydotego,cowyraźniepodkreślajużArystoteles,do
kręgubezpośrednioosobistychiosobowychstosunków,naprzykład
przyjaźni.Zdrugiejstrony,jakgdybynaprzeciwległymbiegunie,wfor-
miedopełnieniaprzebiegaprocespostępującegoodrywaniasięfunkcji
kierowniczychpodmiotowegoJa,azarazemwyprowadzaniaichzpu-
blicznejprzestrzeniświatapolitycznego,mianowiciepoprzezskupienie
ichwcorazwiększymstopniuwpostacirzeczywistejwładzy,zdolności
imożnościegzekwowaniarzeczywistegoprzymusuwrękachnielicznych
jednostek.Mamytuzatemrozbicieprzestrzenidemokratycznegoświata
polis
iotwarciejejnazupełnienowywymiarświataimperialnego,świata,
wktórymówczynnikaktywnościikierowania,rozporządzaniaikontroli
corazbardziejskupiasięwrękachnielicznychjednostkowychpodmiotów.
Atazsubstancjalizowana,choćrozproszonananielicznychpodmiotowość
odzwierciedlawobecwszystkichpozostałych,wobecmnóstwarozproszo-
nychjednostek,którecorazbardziejstająsięjużosobamiprywatnymi
wwąskoetycznymhoryzoncieswojegożycia,odzwierciedlatworzącesię
napięcie,którewyznaczaschematnowejstrukturyżyciaspołecznego.
Schemat,którywstosunkudomodeluklasycznejwspólnotyobywatelskiej
oznaczadegradację,choćbyprzezto,żeprzywracamodelbezpośredniego
panowania,októrymmówiliśmynietakdawno.Cowięcej,przywraca
go,realizującwrzeczywistości.Bezpośredniepanowaniewtymnowym,
tworzącymsiędopieroświecieimperialnymniejestoczywiścietakim
samymbezpośrednimpanowaniemjakwewspólnotachprzedantycznych
czyprzedpolitycznych.Chodziraczej,żetakpowiem,okoncentracjęsamej
tylkoczystopragmatyczno-instrumentalnejfunkcjipanowaniawrękach
31
