Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wykładyzfilozofiispołecznej
inneprzykłady,choćbydebatęSokratesazKaliklesem.Wspólnotaafir-
mujesięnazewnątrz,wobeczewnętrznychzagrożeń.Tozresztąbardzo
heglowskie,bostarożytnispecjalnietegoniepodkreślali.Choćoczywiście
uPlatona,atakżeuArystotelesamamyjeszcześladynostalgiizaokresem
heroicznymAten,zapotęgąrównieżmilitarną,zbrojną,jużpowojnach
perskich,krótkomówiąc:zaepokąPeryklesa.Alenieznajdujesięto
napierwszymplanie.UPlatona,wjegokonstrukcjipaństwaówstan,
jakpowiedziałbyHegel,tawarstwa,kastawojownikówczystrażników
pełnioczywiściebardzoistotnąfunkcjęinieprzypadkowojesttostan
drugiwhierarchii,zarazporządzących,czylifilozofach,mędrcach.Poza
cnotąwiedzyfilozoficznej,czyliznajomościprawdy,cnotawojowników
tocnotanajwyższa,ponieważstrażnik,żołnierzjakojednostka,ale
przedewszystkimjakogrupaifunkcjaspołecznastoinastrażycałości,
takżewznaczeniudosłownym.Dosłownym,toznaczyjakoobrońcaczy
strażnikwalczącyzwrogiemzewnętrznym,alejednocześnieteżwsensie
trochęprzenośnym,bardziejzarazemheglowskim:wojownicystojąna
strażyjakoci,którzypatrząwoczyśmierci.Hegelzresztąprzezcałeżycie
byłbardzowrażliwynatenszczególnyheroizmludzkiejodwagi,która
zawszebyładlańnajwyższąmanifestacjąwolnościczłowieka.Wtym
samymtekścieczytamy–oilezdołamznaleźćtenfragment–żeówstan
wsystemietotalnościetycznejczyetycznejabsolutnościjestwzasadzie
zrównany(wtymznaczeniuHegeloczywiścieniejestplatonikiem)ze
stanempierwszym:topoprostustanludzirzeczywiściewolnych."Stan
wolnychstanowiindywiduumetycznościabsolutnej”.Indywiduumto,
czylistanjakocałość,jestżywąindywidualnością,jest"żywymduchem
absolutnym,(…)żywymruchemiboskimrozkoszowaniemsięsobą,
jakiemuowacałośćoddajesiępoprzeztotalnośćindywiduówbędących
jejorganamiiczłonami.Atolirównieżformalna,czylinegatywnastro-
nategoindywiduum”,tegostanu,"musibyćabsolutna;jestniąpraca
zmierzającaniedounicestwianiaposzczególnychokreśloności,leczdo
śmierci,iktórejrezultatemrównieżniejestnicjednostkowego,lecz
istnienieizachowaniecałościorganizacjietycznej.Jakoodpowiednie
dlategostanuzajęcie
Arystoteles
wymienia,popierwsze,to,czemu
Grecynadawalinazwę
politeuein
,którawyrażatyle,cożyćwnarodzie,
znarodemidlanarodu”,czylidlawspólnoty,"prowadzićżycieogólne,
bezresztynależącedosferypublicznej,podrugiezaśfilozofowanie.
Platon
,zgodniezwłaściwąsobiewyższążywotnością,chciał,bytedwa
zajęcianiebyłyrozdzielone,leczabsolutniezespolone.Drugimstanem
jeststanniewolnych,naznaczonyróżnicąwynikającązpotrzebipracy
34
