Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Rynekpracyjakoprzedmiotbadań
55
teoriąiempirią,konstrukcjimodeliczyschematówanalizyorazadekwatności
zastosowanychrozwiązańmetodologicznych.
Wsocjologicznychbadaniachsferypracy,któreprowadzonewramach
poszczególnychtradycjiteoretycznychipodejśćbadawczych,stosujesięróżne
sposobyjejokreślania.Wpunkciewyjściazostanieprzyjęteogólnerozumienie
pracy-jakoświadomegoiukierunkowanegonaceldziałania.Definicjemoż-
narozbudowywaćwwielukierunkach,uwzględniającaspektyprzedmiotowe
iczynnościowe,charakterystykitreścipracyiprocesujejwykonywania,cele
ifunkcje,wtymekonomiczną.Wkoncepcjachważnemiejscezajmująproble-
myrelacjiDpraca-pracującyczłowiek”
,cowystępujezarównowpostacibadania
aktywnościzawodowejidziałańnarynkupracy,jakizdolnościwykonywania
zadań,poczuciaautonomii,postawimotywacji,czynnikówsatysfakcji.Napod-
stawieprzeglądutychkoncepcjimożnastwierdzićzbieżnośćpoglądówlicznych
autorówcodozasadniczychkwestii.Donajczęściejwskazywanychcechpracy
należą:podmiotowość,świadomość,celowość,wolność,użyteczność,ciągłość,
twórczość,naturalnakonieczność,obowiązek,uciążliwośćczyradość.Podobnie
rzeczdotyczywymiarówpracy,wśródktórychpojawiająsię:społeczny,kultu-
rowy,aksjologiczny,moralny,religijny,więziotwórczy,samorealizacyjny,wy-
chowawczy,ekonomiczny,socjalno-bytowy,polityczny31.Wcharakterystykach
pracyjakosferyaktywnościludzkiejijakodziałania,wymieniasięjejwłaściwości
ifunkcje,takiejak:twórcza(tworzeniewartości-duchowych,kulturowych,cy-
wilizacyjnychlubwzbogacaniewartościinnychludzi),samorealizacyjna(rozwój
osobowy,nadawaniesensuitreścicodziennemużyciu),dochodowa,społeczna
(pracanarzeczdobrawspólnegoibudowaniewięzi),gospodarcza,socjalizacyj-
na(wychowaniepoprzezpracę)(Bugieliin.1990:40).Tewymiaryczyfunkcje
pracyjednocześnieokreślająrodzajrelacjizinnymisferamiżycia.
Rozumieniepracy-procesujejwykonywania,właściwościiefektów-jako
elementubądźDprzedmiotu”wymianynarynkupracy,wprowadzakolejneujęcia
analityczne.Wśródnichznajdujesięznaczeniepracydlajednostekigrupspo-
łecznych,podkreślanejużceleifunkcje,atakżerolapracywrealizacjiinnych
wartości,potrzebekonomicznychipozaekonomicznych(osóbpracujących,
podmiotówgospodarki).Przywołaniedziękiteoriomrynkupracykategoriipo-
pytuipodażywydobywaniejakowymiarprzedmiotowyczytransakcyjnypracy,
awprowadzeniekryteriumwycenywpostacipłacypodwielomawzględami
spełniawarunkiwyjaśnianiazachowańuczestnikówtegorynku,chociażichnie
31Wskazanonajczęściejpodawanewymiarypracy,którezresztąnierozłączne.Ichwykazy
czyomówieniamożnaznaleźćwlicznychopracowaniach,tuza:Baran1999:2;,alepodobny
sposóbklasyfikacjiwystępujeutakichautorów,jak:JulianBugiel,DanutaDobrowolska,Leon
Dyczewski,JanuszMariański,JanSzczepański.