Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
czterdziestupozycjiwydawniczych(niewłączamwtęliczbęwydańzde-
fektowanych,pozbawionychkarttytułowych,którychdatapublikacjipo-
zostawałaniepewna2).Pełnychronologicznywykazźródeł(poszczególnych
słownikóworazichedycji)zamieszczonowdalszejczęściWstępu.
Najstarszyekscerpowanysłownikukazałsięw1596roku,najnowszy
—w1906.Oiledatapoczątkowawydajesiębezdyskusyjna,ponieważ
słownikVolckmarabyłpierwszym,wktórympolszczyznazyskaławobec
łacinystatusjęzykawyjściowego3,otylewątpliwośćmożebudzićzam-
knięcieprzeglądunaPolsko-łacińskimsłowniczkuJanaJędrzejowskiego,
gdyżpojegopublikacjidoczasówobecnychukazałysiękolejne,jakcho-
ciażbywielokrotniewznawianyMałysłownikpolsko-łacińskiLidiiWinni-
czuk(wroku2010ukazałasięedycjatrzynasta)4.Przyjętacezuraczasowa
korespondujezprzekształceniamiwsystemieedukacji:przeprowadzonana
przełomieXIXiXXwiekureformaszkolnictwazniosławiększośćgimna-
zjówklasycznychipowołaławichmiejscegimnazjarealne,wktórychłaci-
nazostałazdegradowanadorolizwykłegoprzedmiotu(Mikołajczak1999:
260).Tozaśdoprowadziłodozahamowaniarozwojuleksykografiipolsko-
-łacińskiej—wrzeczywistościostatnimdużymsłownikiembyłodziełoAn-
toniegoBielikowicza,drukowanenajpierwwformiezeszytowej(wlatach
2
PrzykłademmogątubyćedycjesłownikówBrzezwickiego:SynonimóworazPueri-
liów.ZgodniezustaleniamikolejnewydaniaSynonimówukazałysięwlatach:1602,1628,
1639,1645i1646(Gruszczyński2000:83-84);dotegorejestrunależyjeszczedodaćwydanie
z1632roku(kompletnyegzemplarzodkryłamniedawnowzbiorachBibliotekiUniwersyte-
tuWiedeńskiego).Ocalałeiprzechowywanewpolskichbibliotekachegzemplarzepozba-
wionesąkarttytułowychikolofonów,amimotegookreślasiędatęichedycji.Wefekcie
egzemplarzzBibliotekiKórnickiej(https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/470920/
edition/379860/content)datujesięnarok1602,zaśegzemplarzzBibliotekiJagiellońskiej
(https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=615771),oprawionywjednymklockuzPueri-
liami—narok1646.Datacjętęnależyjednakuznaćzaniepewną:skorobowiemnasześć
zakładanychwydańSynonimówwcałościzachowałsięegzemplarztylkojednegoznich,nie
możnaodrzucićhipotezy,żezdefektowaneegzemplarzereprezentująedycjez1628czyz1639
roku.PodobnierzeczwyglądazPueriliami.
3
W1579rokuukazałsięweWrocławiusłownikniemiecko-polsko-łacińskiAndrzeja
CalagiusaSynonymaLatinavocumphrasiumque,orationistamprosae,quamligatae,exclas-
sicisselectaautoribusinqueiuventutisscholasticaeusumpublicata.Potrójjęzycznejczęści
hasłowejzostałwnimwydrukowanyIndexPolonicarumvocum,czylialfabetycznyindeks
polskiejleksyki,rejestrującyponad1600pozycji(szerzejnatentematzob.Jankowiak,Kę-
delska2012:46-47).Ponieważrejestrtenniezawieraobcojęzycznychekwiwalentów,nie
możnawprzypadkutejpublikacjimówićowyjściowejpozycjipolszczyzny.Wzwiązkuzpo-
wyższymSynonymówCalagiusanieuwzględniamwniniejszymopracowaniu.
4
Pełnywykazbibliograficznysłownikówzjęzykiemłacińskim(wtympolsko-łaciń-
skich),wydanychwlatach1964-2011,podajeKatarzynaWojan(2013;2014).
12
