Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wpływkościelnegodoświadczeniawrozstrzyganiusporów...
17
Przypisywanietakdużegoznaczeniaproceduromwynikałozzałożenia(które
branopoduwagętakżewprzypadkuprocedurirracjonalnych),żekażdemunale-
żysięflwłaściwyprocesn22prowadzącydosprawiedliwegorozstrzygnięciaspo-
ru.Prawopostrzeganojakopochodnąsprawiedliwości;onobyłojejkonsekwencją
inarzędziem23.Zkoleiwsprawiedliwościwidzianoistotnyczynnikpokoju(flopus
iustitiaepaxn),zgodniezzapowiedziąprorokaIzajasza24.Prawouznawanoza
narzędziezabezpieczeniapokojuizapobieżeniasamowolnemuwymierzaniuspra-
wiedliwości25.DążeniemdozachowaniaipromocjipokojuuzasadniłGrzegorzIX
pierwsząwdziejachpromulgacjęprawamającegoobowiązywaćwcałymKo-
ściele26.
Rozstrzygnięciesprawiedliwetorozstrzygnięciezgodnezprawdą.Procedury
miałydoprowadzićdoustaleniaprawdy.flPrawdanifldobrontokluczowesłowa
średniowiecznegouniwersytetu27.Tamćwiczonosięwdochodzeniudoprawdy,
adrogadoniejwiodłaprzezdysputę28.Należałowyłożyćkwestię,sformułować
tezę,odpierajączarzutyudowodnićiwyciągnąćwłaściwywniosek.Dysputą
kierowałnauczyciel(baccalariusczydoctor),któryteżwyprowadzałkońcowy
biegorącegożelaza(wyd.J.Karacsonyi,S.Borowski:RegistrumVoradinenseexaminum
ferricadentis.Budapest1903)orazSpeculumJudiciale,fundamentalnypodręcznikprawaproce-
sowego,WilhelmaDurantis(T1296)powstaływtymsamym,XIIIwieku.DasRechtimMittelal-
ter,in:EntstehungundWandelrechtlicherTraditionen.Hrsg.W.Fikentscher(etal.).Frei-
burg1München1980,s.611.
22P.Landauzwracauwagę,żejużwKościelepierwotnymżywabyłaświadomośćko-
niecznościfldueprocessoflawn.DerRechtsbegriffdesKirchenrechtsinphilosophisch-histo-
rischerSicht.In:DasRechtderKirche.I:ZurTheoriedesKirchenrechts.Hrsg.G.Rau,
H.-R.Reuter,K.Schlaich.Gütersloh1997,s.228.
23StądpowszechnośćUlpianowskiejdefinicjiprawa:fl[...](nomeniuris)estautemaiustitia
appellatumn.D.1.1.1pr.PrzejęliIzydorzSevilli(EtymologiarumseuoriginumlibriXX.
flPatrologiaLatinan82,s.199),TomaszzAkwinu(Summatheol.II1II,q.57,a.1),
F.A.Reiffenstuel(Iuscanonicumuniversum...,ProoemiumI,2,4)iin.).
24flDziełemsprawiedliwościbędziepokój,aowocemprawawieczystebezpieczeństwon.
32,17.
25K.W.Nörr:Ilcontributodeldirittocanonicoaldirittoprivatoeuropeo:riflessionidal
puntodivistadellaidentificazionedelconcettodidiritto.In:Dirittocanonicoecomparazione.
AcuradiR.Bertolino,S.Gherro,L.Muselli.Torino1992,s.32.
26flRexpacificus,piamiserationedisposuitsibisubditos,forepudicos,pacificos,etmode-
stos.Sedeffrenatacupiditas,suiprodiga,pacisemula,materlitium,materiajurgiorum,totquoti-
dienovalitigiagenerat,utnisiJustitiaconatuseiussuavirtutereprimeret,etquaestionesipsius
implicitasexplicaret,jushumanifoederislitigatorumabususextingueret,etdatolibellorepudii
concordiaextramunditerminosexularet.Ideoquelexproditur,utappetitusnoxiussubjurisregula
limitetur,perquamgenushumanumuthonestevivat,alterumnonlaedat,jussuumunicuique
tribuat,informatur[...]n.BullaRexpacificusz5.09.1234r.
27Szerzej:H.Grundmann:VomUrsprungderUniversitätimMittelalter.Darmstadt21960.
28flNiemożnaniczegopoznaćcałkowicie,coniezostałoprzeżutewzębachdysputyn.
RobertzSorbony(120111274)(cyt.za:Chr.Dawson:Religiaipowstaniekultury
zachodniej.Warszawa1958,s.251).
2ZDziejówPrawa