Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Nierównieskrupulatniejszeiszczegółówsięgającesąprawalitewskie…”
29
niedziel,aniemabyćwypuszczonyzwięzieniaażzazwierzazapłatę
uczyni”68.
Zasadniczozmieniłsięrównieżstosunekprawalitewskiegodomożliwości
wejścianacudzygruntzarannązwierzyną.Pamiętamy,żeIIStatutzezwalałjesz-
czenaprzekroczeniegranicywłasnychposiadłościwceluzabraniadobitegona
obcejziemizwierzęcia.IIIStatutstanowczojużtowyklucza,stanowiącnchociaż
zarannymzwierzemprzezgranicęwcudząziemięniktchodzićniema,akto
byzagranicęzaszedłszyzwierzategodobił,tedytakowejżewinie,jakowyżej
wtymartykuleopisanopodlega”69.Wyjątekuczynionotylkodlapogonizesfo-
rązawilkamiilisamiwszakżepodwarunkiemnieczynieniaszkódwzbożu70.
Przyjętązasadędodatkowowzmacniazamieszczonynakońcurozdziału
nowyart.18(nOtym,abyniktnacudzychgruntachpolowaćnieśmiał”),któ-
rystanowił:nGdyżmyśliwcyludziomzwykliwielkieszkodyczynićdepcąc
zboża,dlategoustawujemy,abypocząwszyodŚwiętasiódmejSoboty,ażdo
zebraniazpólwszelakiegozbożanagruntachcudzychniktpolowaćnieśmiał.
Aktobywtymczasiepolująckomuszkodęuczynił,tedytakowyuszkodzo-
nemuwinytrzykopygroszyzapłacićiszkodęnagrodzićpowinienbędzie”71.
Przedstratamiwzbożuiogrodziespowodowanymipolowaniemobcych
zabezpieczałteżart.47(nOtych,którzyjadącwdrogęnapolachsięstanowią,
awzbożuszkodęczynią”)zrozdz.III(nOwolnościachszlacheckichiroz-
mnożeniuWielkiegoKsięstwaLitewskiego”)Statutuz1588roku.Stanowiłon:
nTakteżktobynaczyjejdziedziniekrompozwoleniajegokuszkodziemy-
ślistwaużywałpolując,żytoijarzynykońmipodeptał,takowyzaokupowa-
niemszkody,zauznaniemprzezwoźnego,aboprzeztrzechszlachcicówwiary
godnych,powinienbędziezaprzypozwaniemdosąduziemskiegomyśliwiec
zapłacićukrzywdzonemuwinytrzykopygroszyiszkodę,naczymbędziedo-
wóduczynion.Atosięmarozumiećomyśliwcach,jakoosamychpaniech,tak
iosługachpańskich,którzybezpanówpolują”72.
68OdążeniuZygmuntaAugustadozaprzestaniastosowaniakaryśmierciwobeckłu-
sującychwPuszczyNiepołomickiejpor.T.Czacki:Olitewskichipolskichprawach…,
s.257;W.Sarnowska,J.Fabiański:Łowiectwonaziemiachpolskich.Wrocław1976,s.56;
A.Samsonowicz:Łowiectwo…,s.381.
69Niejesttylkodokońcajasneczytakiintruzbyłbytraktowanyjakpolującypotajem-
nie,czymożegorzej,bojakschwytanynadubitymzwierzem,zacogroziłaprzecieżbardziej
dolegliwakara.Wydajesię,żemożnasobiewyobrazićobietesytuacje.Intruzdobijazwierzę
naczyimśgruncieizabieraje,anastępniewłaścicieludowadniamupopełnienietegoczynu
(polującypotajemnie),albointruzdobijazwierzęnaczyjejśziemiizostajepodczastegoaktu
przyłapany(schwytanynadzabitązwierzyną).
70P.Dąbkowski:Prawoprywatne…,s.220.
71Wspomnianasobota,tosiódmasobotapoWielkanocy.T.Czacki:Olitewskichipol-
skichprawach…,s.266.
72PodobnyprzepiszawierałanUstawanawołoki”(art.42).Por.A.Jabłonowski:Pod-
lasie…Cz.3,s.153.
