Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
E
WELINA
D
RZEWIECKA
nawiązujenaprzykładIwanSeliminski,któryuznajepotrzebęistnieniatej
grupy,alekiedyrekonstruujegenezę„kastyduchownych”,wskazuje,żenie
tylkoukształtowałasięonawdrodzemanipulacji,alezczasemuległawyna-
turzeniu(np.Произходьтнарелигиите1861).Podrugie,dochodzidona-
piętnowaniapostawy,któraniesłużydobruwspólnotypojętejetnicznie,
aniekonfesyjnie.PetkoSławejkow,gdyosądzarzekomągnuśnośćirozpu-
stęduchowieństwabułgarskiego,widziwtymgrzechnietylkowzględem
Boga,coprzedewszystkimnarodu(np.Hашетодуховенство1869;Две
кастиилиднешнатаекзархияищониобещаватя1872).Winąklerujestpa-
sywnośćwobliczunieszczęsnegolosuojczyzny.
Oantyklerykalizmiewłaściwym,awięcodnoszącymsiędoprzerostu
rolispołecznejKościołamożnamówićwprzypadkupisarstwaLubena
Karawełowa,którykrytykującprzestarzałąmentalność„katolicko-bizantyń-
ską”przedstawicieliKościoła,postulujelaicyzacjęszkolnictwa,nauczanie
świeckie,„narodowe”,„postępowe”,„ludzkie”,nastawionenawiedzęprak-
tyczną,awięcumożliwiającąrozwójidobrobyt(np.Щоепросвещение?,
1873).Jednaknaweton,podobniejakwieluinnychdziałaczyodrodzenio-
wychuznawanychza„antyklerykałów”,wtokudyskusjinadstatutembuł-
garskiegoegzarchatupopieraideałścisłejwspółpracymiędzywiernymi
ihierarchami,awięcjestzwolennikiemtakiegoustrojuinstytucjireligijnej,
któryopartyjestnazasadachsoborowościielekcyjności(np.Hастанавече
изабългарскиянародепохатанаВъзрождението,1871).Służyćmatozapo-
bieżeniuwyłącznejwładzywyższegoduchowieństwawsprawachKościoła,
aniewyeliminowaniuichwpływówwogóle.
Opróbachklerykalizacjiżyciaspołecznegomożnamówićdopieropo
wyzwoleniu,kiedytojednymzistotnychproblemówjest,popierwsze,or-
ganizacjaszkolnictwa,podrugieorganizacjasamejinstytucjibułgarskie-
goKościoławrelacjidoinstytucjipaństwa.ZgodniezKonstytucjąTyrnow-
skąprawosławiejestreligiąpanującą,costawiaKościółbułgarskiwpozycji
uprzywilejowanej.Oszacunkuizaufaniudodostojnikówkościelnychjako
szczególniezasłużonychdlasprawynarodowejświadczyichlicznarepre-
zentacjawparlamenciewokresietymczasowejrosyjskiejadministracji.
WśródposłówdoZgromadzeniaNarodowego1879rokum.in.wszyscy
metropolici,dwóchbiskupów,igumenMonastyruRylskiego.Posiedzeniom
przewodniczyzaśEgzarchaAntimI.Udziałwżyciupolitycznymduchow-
nych,zwłaszczawsporachokształtkonstytucji,prowadzidonaruszenia
ichautorytetuiutożsamieniazfrakcjąkonserwatywną.Zgodniezustawą
zasadnicząposiadająonipasywneprawowyborcze,alejestonociągleogra-
niczane.TracąjeostateczniewłaśniewimięrozdziałupaństwaiKościoła
zarządówStefanaStambołowa(więcejzob.Палангурски2013).Wtym