Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Trwająceprzeszłotysiąclatśredniowieczejestdlareligioznawcypoważnym,ale
iciekawymwyzwaniembadawczym.Porozpadziecesarstwarzymskiego,jeśliograni-
czyćsiętylkodojegoterytorium,wktórymchrześcijaństwoostateczniezatriumfowało,
stającsięreligiąpaństwową,obserwowaćmożnazmaganiesięwładzkościelnychpo
wędrówkachludównietylkozproblememnawracaniazwycięskichGermanówiinnych
ludówpozostającychdotądpozagranicamicywilizacjirzymskiej,aleizichinnymsy-
stememwartościiodmiennyminormamiobyczajowo-moralnymi.Agdypochrystiani-
zacjicałychnarodów,którejdokonanodośćzróżnicowanymi,alewwiększościodbiega-
jącymiodnormipraktykstosowanychwpoprzedniejepocemetodami,zdawałosię,że
obszartenzamieszkujezwartachrześcijańskarodzinanarodów,naczelektórychstoją
papieżorazkoronowaniinamaszczaniprzezmetropolitówkrólowie,wyznającajedną
religięwidentycznymnacałymobszarzerycieliturgicznym,kierującychsiętymisamy-
mizasadamimoralnymi,nastąpiłkryzyspapiestwazapoczątkowanyniewoląawinioń-
skąasięgającyapogeumwokresiewielkiejschizmyzachodniej.Coistotniejsze,wokre-
sierozkwituśredniowiecza,gdyKościółzdawałsięmiećwszystkienarzędziado
urzeczywistnieniaewangelicznegoKrólestwaNiebieskiegonaziemi,dałyosobieznać
ruchyheterodoksyjne,nietylkoinaczejodczytującesłowaChrystusa,aleimająceinną
wizjęspołeczeństwaipaństwa.
Sprawytepodjętezostałyczęściowowniniejszymtomie,następującym,cowarte
przypomnienia,potomachobejmującychchrześcijańskiantykiczasynowożytneznaj-
nowszymi.Częśćautorówskupiłasięnaanalizieśredniowiecznejreligijności.Jejzróż-
nicowanieniedziwi,skorokształtowałasięnietylkopodwpływemduchowieństwa,
leczzwyczajówludowychiniedokońcawyeliminowanychelementówreligiiprzed-
chrześcijańskich.Inniautorzypodjęlizagadnieniakultury,którejreligiabyłafundamen-
temiprobierzem.Jeszczeinniskupilisięnafunkcjonowaniureligiiwżyciuspołecz-
nym.Aniektórzynaprzemyśleniachdoktrynalnychteologówtamtejepoki.
Większośćtekstówopisujeianalizujespołecznośćchrześcijańską,nierzadkojednak
wjejheterodoksyjnychwspólnotach,któreodXIIIwiekustanowiłystałyiistotnyfrag-
mentreligijnegokrajobrazuśredniowiecza,atylkodwapoświęcająuwagęjudaizmowi
ijegowyznawcom,choćwEuropiewwiekachśrednichichniebrakowało.Możnaubo-
lewać,żezabrakłoteżwiększejliczbytekstówpoświęconychprawosławiu,aczęścio-
wymtylkousprawiedliwieniemjestfakt,żejużprzedkilkunastulatydoczekałosięono
wnikliwychanalizwosobnym,wcałościpoświęconymmutomienaszegorocznika.
Obecnydośćobszernytomdopełniająutartymjużzwyczajemrecenzjeksiążekzte-
matykąśredniowiecznejreligijnościzwiązanychbądźrefleksjepoczynionenaichmar-
ginesie.Niezaniedbaliśmyteżzezrozumiałychwzględówodnotowaćprzynajmniejnie-