Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dziennym,zarównowżyciuposzczególnychosób,jakicałych
społeczności.Zewstępówdodziełrabinicznychwynika,żewiększość
tych,którzybylizaangażowaniwprzywództwospołeczneażdotej
chwili,pozostaładostępnadlaludnościrównieżwtychciężkich
chwilach.RabinWeinbergerwtensposóbopisałmoment,gdyJudenrat
wTurkuotrzymałodwładzniemieckichpoleceniezebraniastarych,
chorych,kobietidzieciwceluprzeniesieniaichdogettawSamborze:
PanJehoszuaErdman[zastępcaprzewodniczącegoJudenratu–H.D.]
przyszedłdomnieipowiedział:„Powiedznam,rabbi,comamyteraz
robić?Jeśliniewyślemytychludzi,grozinamśmierć.Samemu
zostaćwziętymczyichwysłać–otojestpytanie”.Pytałmnie,
corobić,zrozpaczony,zgłębokimsmutkiemwymalowanym
natwarzy.„Bonawetjeśli[Niemcy]mówią,żeprzenosząichdogetta
wSamborze,myjużwiemy,żewszystkieichsłowaiuczynki
sąkłamstwem”.Poprosiłemgo,byuwolniłmniewtakiejsytuacji
odpytań,aleonwswojejprostocienalegałdalej,żebymtylko
powiedział.Otworzyłem„SzulchanAruch”ipokazałemmu,
aonjeszczerazzapytał,corobić,powiedziałemmuwięc,żenicnie
robić.Wszystkoucichło,ażweszłaukraińskaGeheimpolizei89.
CzłonekJudenratuzwróciłsiędorabinazpytaniem,jaksięzachować
wobecżądańNiemcówwobliczuzagrożeniaponiesieniemzbiorowej
karyśmierciprzezcałągminę,jeślirozkazniezostanie
wykonany90.Niemcycoprawdaobiecali,żedeportowanymnicsięnie
stanie,alelataokupacjidowiodływybitnie,żenienależyimwierzyć.
Wistocierzeczywydajesię,żerabinusiłowałzawszelkącenęuniknąć
uczestniczeniawpodjęciutejniemożliwejdecyzji.Najpierwwyraźnie
poprosił,byzwolnićgoztegoobowiązku.Podwpływemnacisków
zestronyErdmanapokazałmubezsłowawyjaśnieniaustęp,którymiał
zawieraćodpowiedź.AlewiceprzewodniczącyJudenratuniezadowolił
siętakąodpowiedziąizapytałznowu,comarobić,idopierowtedyrabin
Weinbergerodparł,żebynierobićnic.
Wartopodkreślić:równieżbrakdecyzjijestdecyzją–przywilej,
naktórysamiczłonkowieJudenratuniemoglisobiepozwolić.
Cowięcej,jakwynikatakżezinnychźródeł,niemawątpliwości,żebyli
