Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odoświadczeniużyciawcierpieniuniżprzezwzglądnadoktrynę”82.
Antropolodzykulturowizwyklizakładać,żeuporządkowanyispójnysensjest
podstawowympostulatemżyciaspołecznego.ZarównoMaxWeber,jak
iCliffordGeertzwiązalirytuałyreligijnezposzukiwaniemwcierpieniusensu.
WedługGeertzacelemrytuałówjestsprawienie,żecierpienienabierzesensu,
aprzeztostaniesięmożliwedozniesienia83.Seeman,przeciwnie,sięga
pofenomenologicznyopisLevinasa,którydowodzi,żecierpieniejestznatury
„bezużyteczne”iprzeztoniepodatnenanadawaniemusensu.Seeman
pokazuje,żetreśćgettowychkazańSzapiryoznaczaodmowęuznania,żeto,
cojestniedozniesienia,możnauczynićznośnym,istanowi„zachętę
dowiernościrytuałommimobezsensowności,anietylkojakoantidotum
nanią”84.WpóźniejszymartykuleSeemanrozwijaipogłębiaswojąideę
„rytuałusamegowsobie”ipodejmujetematposzukiwaniaprzezrabina
Szapiręskutecznościrytuałuwsytuacjiradykalnegocierpienia.Wreakcji
natragicznąsytuacjępanującąwwarszawskimgetcierabinSzapironie
ograniczałsiędonadawaniasensucierpieniu,leczzająłsiętakżeproblemem
skuteczności,którapoprzedza„sens”85.Seemanjakopierwszyposłużyłsię
tegorodzajujęzykiemirozwinąłkategoriedoświadczeniajakokluczowej
metodyodczytaniakazańSzapiry.
NiemniejSeemanodnajdujepewnegorodzajusens,choćniewrozumieniu
sensowności,którązajmujesięantropologia,leczraczejcelu–czasem
pragmatycznego–cierpienia.Takimicelamisą:„sprowadzenie
błogosławieństwa”,„obronakosmosu”,„cierpieniezadrugiego”;wszystkieone
wywodząsięznauczaniakabalistycznego:„dowiodłem,żenieznośnyciężar
cierpieniawWarszawienieuchronnieoddaliłpraktykirytualneodichwymiaru
sensotwórczego,przesuwającnacisknaetycznewistociegestysprowadzania
błogosławieństwa,obronykosmosuicierpieniazadrugiego”86.
Ztejwłaśnieperspektywychciałbymprzyjrzećsiętemu,cookreśliłemjako
„napięciepisarstwawcieniuśmierci”.Nieulegawątpliwości,żezarówno
wygłaszaniekazań,jakiichpóźniejszespisywanienależą
dopraktykrytualnych,którymżydowskaHalachaprzyznajepierwszeństwo,
ażydowskimistycym–najgłębszeznaczenie87.StudiowanieinauczanieTory
powinnobyćprzedstawianejakorytuałymającedlaSzapirygłęboki
kosmologicznywymiar:„Twórczeodczytywanieoraznauczanieświętych
tekstówwichtradycyjnejformiejestaktywnościąrytualną,któradosłownie
sprawia,żezgóryspływaboskaenergiażywotna,bypodtrzymaćintegralność
iistnieniekosmosu,wtymtakżespołecznościwiernych”88.RabinSzapiro
podchodzidotegozagadnieniaprzezstudiowanieinauczanieTory:„Topewne,
żekiedyrabinSzapiromówi«Tora»,odnosisięwtymkontekścienietylko
dotekstuPisma,aleidotekstualnościcałegoprzeplatającegosiękorpusu
żydowskichtekstówświętych,włączającwtojegowłasnekazaniachasydzkie,
którychprzygotowywanieistudiowaniemiałosamoprzezsiębyćrytualnie
skuteczne”89.
Koncepcja„rytuałusamegoprzezsię”możeprowadzićdobardziej
ekstremalnegopodejścia,ajednocześniedobardzoprostegotwierdzenia:
spisywaniewłasnychkazańbyłodlarabinaSzapirypoprostuaktem
studiowaniaTory.Kontynuowałto,corobiłprzezcałeswojeżycie:uczenie
ipisanie–rytuałysameprzezsię–bezdodatkowegowyjaśnienia,nawet
pragmatycznego,anitymbardziejmistycznegomotywu.Dalejwykonywałto,
cocałeżycieuważałzaswójobowiązek.Towyjaśniapoczuciewiny
iwątpliwości,jakiewyrażałwzwiązkuzsamymaktempisaniatychkazań,
przyjednoczesnympoczuciu,żeniemożezłożyćpióra.Chcępowiedziećjasno,
