Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Zagrożeniazdrowiachorobamicywilizacyjnymi...
lubspołeczno-kulturowymczłowiekaisąwynikiemujemnegowpływurozwoju
cywilizacjinanaszezdrowie.Zaliczymydonichm.in.:palenietytoniu,brakaktyw-
nościfizycznejlubteżnieprawidłoweżywienie.Natomiastczynnikiwewnętrzne
stanowiąklinicznezespołyuosóbgenetyczniepredysponowanych,zpatologiczną
reakcjąnaróżneczynnikiśrodowiskowe,np.nadciśnienietętnicze6.Wedługinnego
podziałuwyróżniamytrzyczynnikiryzyka,tj.:psychosocjalne(wykształcenie,stan
zatrudnienia,typwykonywanejpracy,dochód,poglądyzdrowotne,występowa-
nieinasileniedepresji,występowaniestresuitd.),behawioralne(dieta,aktywność
fizyczna,zaburzeniasnu,spożywaniealkoholu,palenietytoniu)orazsomatyczne
(nadciśnienietętnicze,otyłość,cukrzycaitd.).Wymienionepowyżejczynnikipsy-
chosocjalnemająwpływnazachowaniazdrowotne,atezkoleiwznacznymstop-
niudeterminująsomatyczneczynnikiryzyka.Wartorównieżwspomniećoczyn-
nikachgenetycznych,którewpływająnarozwójchoróbopodłożumiażdżycowym.
Wpływgenównaryzykosercowo-naczyniowewpewnymstopniuwyrażasięnasi-
leniemklasycznychczynnikówryzyka,takichjak:stężeniecholesteroluczywartość
ciśnieniatętniczego.Wynikiniektórychbadańpokazują,iżokreślonegenotypy
mogąusposabiaćdozwiększonegoryzykawystępowaniachoróbukładusercowo-
-naczyniowegojedyniewpewnychwarunkachśrodowiskowych7.
Doczynnikówryzyka,któreniepodlegajązmianiezaliczasię:wiek,płeć
męską,uwarunkowaniagenetyczne.Ryzykochorobywzrastawrazzwiekiem,co
jestdobrzewidocznepoprzeanalizowaniudanychliczbowych.Wynikaznich,że
liczbazgonówzwiększasięprawie10-krotniewprzedzialewieku55–64wpo-
równaniuzprzedziałem25–34lat8.Kolejnywniosek,iżprawdopodobieństwo
wzrastazwiekiemzarównoumężczyzn,jakikobiet.Prawdopodobniejestto
wynikdługotrwałegooddziaływaniaczynnikówryzyka,połączonegoztendencją,
żestająsięonegroźniejszewrazzwiekiem9.
Kolejnyczynnikzagrożeniatopłeć.Ryzykowystąpieniachorobyniedo-
krwiennejsercajestwyższeumężczyznaniżeliukobietwwiekuprzedmeno-
pauzalnym10.Wgrupiewiekowejpomiędzy35.a44.rokiemżyciaryzykowy-
stąpieniazawałumięśniasercowegoumężczyznjestdziesięciokrotniewiększe
niżukobiet,zzastrzeżeniem,żenietowarzyszątemużadnedodatkoweczynni-
kizagrożenia.Nasześciumężczyznzchorobąwieńcowąsercaprzypadazatem
jednakobieta11.Podobnaśredniaśmiertelnośćwystępujeukobietmniejwięcej
6J.Nowak,I.Knap,Miażdżyca,dz.cyt.,s.214.
7K.Kawecka-Jaszcz,P.Jankowski,Ocena...,dz.cyt.,s.34–36.
8R.Vincent,Dławicaizawałserca,wyd.II,Gdańsk2001,s.16.
9P.Durrington,Prewencjachorobyniedokrwiennejserca,Warszawa1997,s.12.
10J.Moszczyńska-Stulin,Chorobaniedokrwiennaserca[w:]Kardiologia,red.T.Mandecki,
Wrocław1998,s.128.
11H.Vollmer,Jakuchronićsięprzedmiażdżycąichorobamiserca.Poradnikdlakobiet,Wrocław
2000,s.44.
