Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Zagrożeniazdrowiachorobamicywilizacyjnymi...
zawałówmięśniasercowego.Przyjmujesię,żeobniżeniepoziomucholesterolu
o10%dajezmniejszenieryzykachorobyniedokrwiennejsercao20%19.
Drugimczynnikiempotencjalniedającymsięzmienićjestnadciśnienietęt-
nicze.Nadciśnienietętniczejesttostanchorobowy,wktórymstaleutrzymuje
siępodwyższone,przekraczające150/90mmHgciśnienietętniczekrwi.Należy
donajczęstszychprzyczynchoróbukładusercowego–zawałówmięśniaserco-
wego,udarówmózguiuszkodzenianerekorazmiażdżycy.Głównąprzyczyną
nadciśnieniajestwzrostobwodowegooporunaczyniowegonaskutekzwężenia
arterioliizwieraczyprzedwłosowatych.Czynnikodpowiedzialnyzaobkurcza-
nietychnaczyńniezawszejestznany(tzw.nadciśnieniesamoistne)–możeto
byćwzmożonaprodukcjaaminkatecholowychlubwzmożonaaktywnośćukła-
durenina-angiotensyna(nadciśnienienerkowe).Wspólnymczynnikiem,który
warunkujenadciśnieniejestzatrzymaniesoduiwodywustroju20.Nadciśnie-
niejestniezwyklepowszechnąchorobąukładukrążenia–danepokazują,że
wśróddorosłejpopulacjichorujenanią10–20%ludzi21.BadaniePol-MONICA
z2001rokupokazuje,iżodsetekosóbznadciśnieniemtętniczymwśrednim
wiekuwynosił48%umężczyznoraz36,2%ukobiet.Przyjęto,żewnaszymkraju
nanadciśnieniechorujeponad8mlnosóbpowyżej15.rokużycia.Udowod-
niono,żewpopulacjichorychznadciśnieniemtętniczympozostajeononiewy-
kryteu36,3%mężczyzni21,5%kobiet22.Jakpokazujądane,wartozadbaćoto,
abyobniżyćpodwyższoneciśnienie,gdyżjegoobniżenieo6mmHgznacząco
zmniejszaryzykoudarumózgowego.Ustalono,żeodpowiedniakontrolailecze-
nienadciśnieniazmniejszałoogólnąśmiertelnośćo20%,umieralnośćzpowodu
udarumózguo45%,zawałówmięśniasercowegoo46%orazogólniewszystkich
choróbukładukrążeniao26%23.
Palenietytoniujestjednymzniewieluczynnikówryzyka,któryzostałdobrze
poznany.Paradokspoleganatym,żeczłowiekdobrowolniesięnaniegonaraża,
alezdrugiejstronyjestczynnikiem,któregomożnauniknąć24.Palenietytoniu
jestnałogiemwywoływanymprzezuzależnieniefarmakologiczneodnikotyny,
atakżeuzależnieniebehawioralne,naktóremająwpływczynnikipsychologicz-
ne,społeczneiśrodowiskowe25.Dymtytoniowyzawieratrzypodstawowesub-
stancje:nikotynę,tlenekwęglaismołę.Nikotynaprzyspieszabiciesercaoraz
zwiększajegozapotrzebowanienatlen.Równocześnietlenekwęglaobecnywdy-
mieobniżazdolnośćkrwidoprzenoszeniatlenudosercaiinnychmięśni.Dwa-
19S.Gołba,Jakżyćzdrowo,Katowice2001,s.21.
20T.Radecki,Małysłownikterminówmedycznych,wyd.II,Kraków1993,s.107.
21J.Biernat,Żywienie,żywnośćazdrowie,Wrocław2001,s.353.
22A.Januszewicz,Nadciśnienietętniczewpraktycelekarzarodzinnego,Poznań2003,s.5.
23S.Gołba,Jakżyć...,dz.cyt.,s.25.
24J.Malinowski,Szkodliwedziałaniepaleniatytoniu–wprowadzenie[w:]Palenietytoniu
azdrowie,red.J.Malinowski,J.Błędowski,Lublin1995,s.7.
25P.Moszczyński,Chorobytytoniowozależne,„Lider”2003,143,s.3.
