Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
szepowinnypićwodęzjezioraMnemosyne,boduszepijąceLethezapomi-
nają,pozbawionepamięcipowracajądociał.WGrecjijeszczedziśmożna
zaobserwowaćpozostałościtychwierzeń.Pośmiercijednegozdomowni-
kówgreckiegogospodarstwazostaławystawionawokniemiseczkazwodą
-abyduszawracaładoswojegodawnegodomu.Troskażywychmoże
uchronićduszęprzedwypiciemwódLetheiprzedzapomnieniem;atym,
którzyprzeżyli-zapewnićstałąobecnośćduszyzmarłego.Zgodniezmi-
tem,byuniknąćreinkarnacjiiprzekształcićsięzczłowiekawboga,należy
unikaćwódZapomnienia.TabliczkizPeteliiiEleuthernyopowiadająodu-
szy,którawkrainieHadesaposzławłaściwądrogą:
Dajciemiszybkoświeżejwody,którawypływazjezioraMnemosyne-isamizsie-
biedadzącipićzeświętegoźródła,apotembędzieszkrólowałpomiędzyinnymi
herosami.(Vernant2003:204)
JakpiszeHezjodwnTeogonii”Mnemosynewyróżniałasięmiędzyin-
nymitym,żemiałapięknewłosy,splecionewdługiewarkocze.Byćmoże
dlatego,żekiedyThanatos(Śmierć)zlatywałnaczarnychskrzydłach,by
zabraćkolejnąofiarę,odcinałumierającemupukielwłosówzłotymnożem.
WiemyznAlkestis”,żeThanatosawidziałEurypides.Thanatosprzynoszą-
cyśmierć,przynosiłjednocześniezapomnienie.Zmarlitoci,którzystracili
pamięć.Pośmiercizachowująpamięćtylkouprzywilejowani,jakTejre-
zjaszczyAmfiaros(Eliade1998:121).
Tejrezjaszbyłmitycznymwieszczkiem.Utraciłwzrok,leczwtejsamej
chwiliotrzymałdarjasnowidzenia.WedługjednejzlegendoślepiłagoAte-
na,którąpodglądałnagąpodczaskąpieli,adarwróżeniaotrzymałwtedyod
Chariklo.Wedługinnejopowieści,oślepiłagoHera,oburzonatwierdze-
niemTejrezjasza,żekobietaczerpiedziewięćrazywięcejrozkoszyzseksu.
DarwieszczeniadałmuwówczasZeus-zwdzięczności.
ZupełnieinnyrodzajzapomnieniamiałyprzynieśćludziomMuzy.Była
tozdolnośćzapominaniaocierpieniuitroskach-Lesmosyne,nazywana
domemLethe.PiszeHezjodwnTeogonii”:nUrodziłajewPieriizKronidą
złączona/Mnemozyne,władczyniżyznychziemEleutheru,/jakoklęsk
zapomnienieiuwolnienieodtroski.”Lethe,odimieniaktórejnazwanodru-
giejezioro,toboginiZapomnienia,córkaEris(Niezgody),matkaCharyt,
czylirzymskichGracji.OtaczanojąkultemrazemzPamięciąwBeocji.
Tam,wLabadei,obokwyroczniarchitektaTrofoniosaistniałydwaźródła:
MnemosyneiLethe.Ztychźródełmielipićpytającywyrocznięoradę.
Bardzocharakterystycznydlategowydajesięrzymskiodpowiednikimienia
Mnemosyne:Moneta.Imiętopochodziodłacińskiegosłowamoneo,które
13
