Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
prowadzićdooczyszczeniazwinpopełnionychwpoprzednichwcieleniach.
Oczyszczanietomadaćpamiętającemuuczucienieśmiertelności.Przypo-
minasobiewydarzeniadniacodziennegozpoprzedniegożycia,izjeszcze
poprzedniego.MówiąotymsłowaHieroklesawkomentarzudoneopitago-
rejskiegoapokryfuzVw.p.n.e.Pitagorejczycymianowicieuprawialiprzy-
najmniejrazdziennietakietreningiprzypominania.SamPitagoraspamiętał
podobno,żebyłEuforbosem,synemPanthoosa,iżezabiłgopodTroją
Menelaos.Pitagorejczycybyliteżzobowiązanidorozpamiętywaniaco-
dzienniewydarzeńzcałegodnia,bypoznaćswojąduszęidajmona,który
wniąwstąpił,pototeżmieliprzypominaćsobiewszystkiepoprzednie
wcielenia.
PamięćijejćwiczeniadająwięcGrekom,popierwsze,szczególnego
rodzajupanowanienadczasem,podrugie-pokazująmiejsceczłowieka
wjakimśogólnymporządku(kosmos).
Platon
WątkimityczneireligijneobecnesąteżwfilozofiiPlatona.Wkrainie
HadesapojawiasięJezioroZapomnienia,zktóregopijąduszeumarłych,by
wymazaćpamięć.Podaniemzwięzłejdefinicjipamięcizająłsiędopiero
Arystoteles,poświęcającjejosobnąrozprawę.WtraktacienOpamięci
iprzypominaniusobie”pisałon,żepamięćnjestnawykiemlubmodyfika-
cjątrwałą,któregośztychdwóchfaktów[wrażeniazmysłowegolubmyśle-
nia-A.B.],wprowadzonąpoupływiepewnegoczasu”(449b).ItoArysto-
telesuchodzizapierwszegopsychologapamięci.JednakiuPlatonawystę-
pująwątkipsychologiczne.
Duszaprzypominaksięgę-mówiSokrateswdialogunFileb”.Czy
możnawyobrazićsobiepamięć?JakpiszePlaton,wduszyczłowiekajest
woskowatabliczka,czasemduża,czasemmała,bywamiękkalubtwarda.
JestonadaremmatkiMuz:njeżeliztego,cowidzimyalbosłyszymy,albo
pomyślimy,chcemycośzapamiętać,podkładamytętabliczkępodspostrze-
żeniaimyśli,abysięwniejodbijałytak,jakwyciskiwpieczęci.To,cosię
wniejodbije,pamiętamytoiwiemy,jakdługotrwajegośladwmateriale.
Jeżelisiętenśladzatrzealboniesposóbgowypieczętować,zapominamy
iniewiemy”(nTeajtet”191nn).Samametaforatabliczkiwoskowejnieopi-
sujecałościfenomenupamięci,aleuchwyciłtuPlatonjegonajważniejsze
rysy.Pamięćjestprzecieżniejakoodbiciemmyśliispostrzeżeń.Jestteż
nietrwała,aczęstozdarzasię,żewogóleniezachowujewielufaktów.Me-
16
