Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Chrzanowska,Zaniedbaneobszaryedukacjipomiędzypedagogikąapedagogikąspecjalną,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-297-5,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009.
Wybranekoncepcjemarginalnościiwykluczeniaspołecznego
27
należądokanonuprawczłowieka24.Niezbywalnejestprawodoochronyprzed
ubóstwemiwykluczeniemspołecznym.Wdokumentacheuropejskichoubóstwie
iwykluczeniuspołecznympiszesięczęstołącznie.„Ubóstwo”i„wykluczenie”
tobliskiesobieterminy,szczególniewówczas,gdyubóstwaniesprowadzasiędo
deprywacjimaterialnej.ZksiążkiDiagnozaspołeczna2003.Warunkiijakośćżycia
Polaków25możnawywnioskować,żejejautorzy,JanuszCzapińskiiTomaszPanek,
zagrożeniewykluczeniemspołecznymoceniająnapodstawieryzykaznalezienia
sięwsferzeubóstwaorazpozostawaniawniej.WspominanyjużK.W.Frieske,
twierdzi,żeubóstwomoże,awręczprzeszkadzaczłowiekowiwuczestnictwie,zatem
jestprzyczynąwykluczeniaspołecznego.Należałobyjednakuściślić,żeubóstwo
stanowitylkojednązwieluprzyczynwykluczenia.Terminyteniepowinnybyć
utożsamiane,ponieważwykluczeniespołecznezdecydowaniewykraczapoza
ubóstwoiobejmujeznaczniewięcejsytuacjiorazprzyczynspołecznych.
Wykluczeniespołecznemożeprzybieraćróżneformy.Jednąznichjestodcięcie
sięodsposobnościkorzystaniazdóbrcywilizacyjnych,zarównotechnicznych,jak
ikulturowych.Możnawówczasmówićowykluczeniufizycznym.Pojawiasięono
wtedy,kiedyniemożnakorzystaćzcywilizacyjnychosiągnięćzewzględunaniski
poziomżycia,bardzozłewarunkibytoweczyniepełnosprawność.Łagodniejszą
formąwykluczeniazycznegojestwykluczenieekonomiczne.Dotyczyonozwykle
zarównoprodukcji,jakikonsumpcji.Wprzypadkuprodukcjioprzynależności
lubwykluczeniudecydujązatrudnienieiudziałwrynkupracy.Wspołecznościach
odużymstopniudeprywacjimaterialnejmniejosóbpracujewpełnymwymiarze
godzin.Poziombezrobociajestczęstowysoki,aszansenazatrudnienieniewiel-
kie.Wykluczenieekonomiczneujawniasięrównieżwewzorachkonsumpcji.
Ograniczonezasobymaterialnesytuująludziwdrugiejkategoriikonsumentów,
którymproponujesiętowargorszejjakości,alewniższejcenie.Toonizazwyczaj
odbiorcamimasowejprodukcji,podrabianychmarek.Dobrze,gdywykluczenie
ekonomicznepozwalanazakupwszystkichpotrzebnych,choćmniejwartościowych
produktów.Bywajednaktak,żekonsumentówniestaćnawetnatenajtańszetowary
umożliwiającewzględnieprawidłowefunkcjonowanie.Pomijającproduktypierw-
szejpotrzeby(pożywienie,zabezpieczeniefizyczne),istniejewieletowarów,które
wewspółczesnymspołeczeństwiewiedzyniezbędne,bezktórychkorzystanie
zwytworówcywilizacjijestutrudnionebądźwogóleniemożliwe.Takimdobrem
jestłącznośćzeświatemzwykorzystaniemtelefonu,telewizjiczyInternetu.Pozwa-
lająonenietylkogromadzićinformacje,azatemnadążaćzazmianami,rozwijać
siępoznawczo,lecztakżenawiązywaćrelacjeinterpersonalne,uczestniczyćwżyciu
społecznym,wydarzeniachistotnychdladanejspołeczności.Wykluczenietakie
24ZrewidowanaEuropejskaKartaSpołecznaRE,Strasburg3maja1996r.,http://kprm.gov.pl/karta.
pdf[dostęp:29.10.2009].
25J.Czapiński,T.Panek(red.),Diagnozaspołeczna2003...,dz.cyt.