Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Problemzapobieganiakonfliktomspołecznym
władzulegającategotypunaciskommożestwarzaćpodatnygruntdlawysuwaniacoraz
todalejidącychroszczeńprzezposzczególnegrupy.Jednocześnie,całkowitaodporność
naartykułowanewyrazyniezadowoleniaspołecznegotakżeniejestdobrymrozwiąza-
niem.Przyjętyprogrampolitykispołecznejwinienbyćpodstawądziałańosłonowych
wstosunkudogrupznajdującychsięfaktyczniewnajtrudniejszejsytuacjibytowej,
anietych,którenajgłośniejprotestują.
Zakładająchipotetycznie,żemożliwebyłobywyeliminowaniekonfiktówzżyciaspo-
łecznego,pojawiasiępytanieozmiany.Czywtakichwarunkachzmianybyłybymożliwe?
Napewnotak,gdyżniewszystkiezmianydokonująsięnadrodzekonfiktu(szczególnie,
gdyHkonfikt”rozumiećwwąskimznaczeniu,czylijakodziałaniaskierowaneprzeciwko
innejgrupiewcelujejzaszkodzenia).Zmianyzudziałemkonfiktówtoniekiedyzmia-
nyocharakterzerewolucyjnymprowadzącedozmianyładuspołecznego.Pojawiasię
pytanie,nailemożliwejestprzewidywanietegotypuwybuchówspołecznegonieza-
dowolenia.Zachodząonenajczęściejwniedemokratycznychsystemachpolitycznych,
atakżewkrajachdoświadczającychzapaściekonomicznej(Tilly1997;Chodak2012).
Zapobieganiekonfiktompowinnodokonywaćsięprzezantycypowaniezmian,atak-
żeotwartydialogwładzyzespołeczeństwem.Wzwiązkuztymwyłaniasięproblemmoż-
liwościprzewidywaniazmianisposobówwprowadzaniaprzekształceń,którepozwolą
uniknąćgwałtownegokonfiktuwdużejskalispołecznej.Intencjonalnewprowadzanie
zmianspołecznychzwyklerodzikonfikty,gdyżnaruszanesąinteresyróżnychgrupspo-
łecznych.Jednocześnierównieżbrakzmianprowadzącydozastojuwzbudzaspołeczne
niezadowolenie,gdyżnasilasiępoczuciewzględnejdeprywacji,nietylkowwymiarzewe-
wnątrzspołecznym(rosnącenierównościidysproporcjemiędzyróżnymiwarstwami),lecz
takżewwymiarzeporównańmiędzynarodowych(np.poziomużyciawinnychkrajach).
Pojawiasiępytanie,czymożnaprzewidywaćzarównozmianyprowadzącedokon-
fiktów,jakibrakzmian,którewywołująpodobnenastępstwa.Antycypacjazmianmoże
byćujmowanajakosposóbprzeciwdziałaniakonfiktom.Wprowadzaniereformwróżnych
dziedzinachżyciaspołecznegoiekonomicznegojestsposobemzmienianiarzeczywisto-
ści,którymożeprzeciwdziałaćnarastającemuniezadowoleniu,chociażpowodujewiele
dodatkowychnapięć.Bezwątpieniaważnyjestsamsposóbwprowadzaniatychzmian,
adialogspołecznyiprzedstawianieopiniipublicznejargumentówuzasadniającychpo-
dejmowanedecyzjepozwalająunikaćakcjiprotestacyjnychpowstałychwwynikunie-
porozumień,bezpodstawnychobawczydemagogii.Rzeczywistośćspołecznajestkon-
tyngentna,alepewnezwiązkiprzyczynowo-skutkowezwiększająprawdopodobieństwo
zaistnieniakonfiktów.Dyskursemancypacyjny,podziałyideologiczneikulturowełatwo
prowadządokonfiktów/sporówowartościizasady.Przemianywsferzeobyczajowej
wywołujątakżeżądaniazmianyniektórychregulacjiprawnychocharakterzepowszech-
nym.Zróżnicowanereakcjenatewysuwaneroszczeniaskłaniająniektóreśrodowiskado
otwartegosprzeciwuwobectychżądań,costajesiępowodemincydentówkonfikto-
wychmiędzygrupamireprezentującymiprzeciwstawneopcje.Napoziomierelacjiin-
terpersonalnychodchodzenieodzasadkulturywspółżyciairegułdobregowychowa-
niałatwowywołujesporoHniepotrzebnych”antagonizmówwcodziennychkontaktach.
Prognozowaniespołecznychnastępstwwprowadzanychzmian(lubichbraku)jestści-
ślepowiązaneztworzeniemsystemuwczesnegoostrzeganiadotyczącegopotencjalnych
22
