Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
mówićoHciemnejliczbie”konfiktów(przezanalogiędoHciemnejliczbyprzestępstw”).
Widocznesątylkotezdarzenia,nazywanekonfiktami,którymnieudałosięzapobiec.
Cowięcej,tylkotekonfiktyuznawanesązarealnieistniejące.Zobszaruanalizteorii
konfiktuzgórywykluczasięzatemcałągamękonfiktówpotencjalnych,którenieujaw-
niłysięwpełnejskali.Nieulegawątpliwości,żelicznymkonfiktomudałosięzapobiec
jeszczewichpoczątkowejfazie.Topokazuje,żewwieluprzypadkachróżnejednostki,
grupyispołecznościwypracowały,częstowsposóbintuicyjny,sposobyniedopuszcza-
niadoprzekształceniasiępotencjalnegoincydentukonfiktowegowotwartykonfikt
odestrukcyjnymcharakterze.Podejmującproblemzapobieganiakonfiktom,trzeba
wpierwszejkolejnościzwrócićuwagę,żewobrębiekażdegospołeczeństwawypraco-
wujesiępewnesposobyprzeciwdziałaniakonfiktom.Ztegowzględuważnejest,aby
podjąćpróbęrozpoznaniastosowanychpraktykwtymobszarze.Zjednejstronymogą
tobyćróżnerozwiązaniainstytucjonalne,zdrugiejzasadyładuspołecznegoimoral-
negoukształtowanewzbiorowości,atakżerozmaitepraktykinieformalne.Nacodzień
udajesięzapobiegaćwielukonfiktomwrodzinach,grupachrówieśniczych,firmach
lubwprzypadkowychkontaktachnaulicyiwmiejscachpublicznych.Zapobieganie
konfiktomjestzatemstałąpraktykążyciaspołecznegonawszystkichjegopoziomach.
Czytelnikmaprawooczekiwaćkonkretnychzaleceń,conależyrobić,abydokon-
fiktówniedochodziło.Wieletakichzaleceńmożnasformułować.Wartojednakzwrócić
uwagę,żetegotypuoczekiwaniejestwyrazemdążeniadowyraźnieokreślonegorodzaju
wiedzymającejcharaktertechniczno-utylitarny.Jesttowiedzasytuującasięwnurcie
rozumuinstrumentalnego(Horkheimer1987)zmierzającadorozpoznaniasposobów
działaniaumożliwiającychosiągnięciejakichśzałożonychcelów.Częstojednaknieroz-
patrujesięzasadnościdążeniadotychustanowionychcelów.Wprzypadkukonfiktów
społecznychsytuacjajestponiekądodwrotna,konfiktyuznajesięzanieuniknione,pod-
kreślasięichpozytywnefunkcjespołeczne,awniektórychnurtachposzukujesięnawet
sposobówułatwiającychichwywołanieieskalacjępoto,żebywprowadzićpożądane
zmiany.Nastawienietakiewynikazprzyjmowanejwizjispołecznegoświataorazzdą-
żeniadosterowanianiektórymiprocesamispołecznymi.Podejścietakiezakładautyli-
tarno-deterministycznymodelrzeczywistościspołecznej(aściślejtego,couznawane
jestzarzeczywistośćspołeczną).Alternatywnysposóbujmowaniaświataspołecznego
zakładajegokontyngentnycharakter.Wtychsamychwarunkachmożliwychjestwiele
alternatywnychwariantówprzebiegudanegoprocesu,chociażurzeczywistnisiętylko
jedenznich.Ztegowzględuodrzucasiętusposóbwyjaśnianiaprocesówspołecznych
ograniczającysiędoposzukiwaniaHczynników”warunkującychpowstawaniekonfiktów
społecznych.Wujęciutakimprzyjmujesięmonokauzalną(lubwręczmechanistyczną)
wizjęświataspołecznegoizakładasię,żewyjaśnianiepoleganawskazaniuczynników
(zmiennych)prowadzącychdopowstaniadanegozjawiska.
Wpracyprzyjmowanesąróżneperspektywyteoretyczne:teoriadyskursu,teoria
praktykspołecznych,perspektywainterakcjonistyczna,atakżenawiązaniadoklasyków
teoriikonfiktu.Spojrzenienaproblemzapobieganiakonfiktomzróżnychujęćteore-
tycznychniewykluczawypracowaniawłasnegostanowiska.Dominującymstanowiskiem
przyjętymwniniejszejpracyjestujmowaniekonfiktuspołecznegowperspektywie
kolizjiregułnormatywnych.Takierozumienietegozjawiskapozwalawykroczyćpoza
8
