Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TeoriawydrążonejZiemi
znajdujesięwtejwolnejprzestrzeniwewnętrzunaszegoglobu.
Niemogłotobyćpowietrze,bozdaniemLesliego,takżeonozostałoby
wwarunkachpanującychwgłębiZiemiściśnięteizagęszczone.
Tewolneprzestrzeniepowinnybyćzatemwypełnioneprzezjakąśinną
łatworozprzestrzeniającąsięsubstancję,onietypowejelastycznościlub
teżsilnymodpychaniumiędzycząsteczkowym.Jedynątakąsubstancją,
zdaniemSirJohna,mogłobybyćświatło,cowyraziłwniezwyklema-
lowniczychsłowach:
Wtensposóbdochodzimydonajważniejszegoinajbardziejuderzającego
wniosku.Wielkącentralnądziurąniejestciemnaiponuraodchłań,którą
wyobrażalisobiemarzycielscypoeci.Przeciwnie,taprzestronna,wewnętrz-
nakryptamusizawieraćnajczystsząeterycznąesencję,światłowstanienaj-
wyższegozgęszczenia,promieniująceintensywnąświatłościąizniewalają-
cymsplendorem4.
Zapewneowewnętrznymsłońcupomyślanojakooźródleświatła
wypełniającegoziemskąpustkę,októrympisałLeslie.Aledlaczego
miałybybyćtamażdwiegwiazdy?
W1750rokupoważnymproblememstałosięzagadnienieprecesji5
orbityKsiężyca.ObliczeniawykonaneprzezEulera,D’Alembertaoraz
Clairautadawałyzaledwiepołowęobserwowanejwartości.Abywyjaśnić
rozbieżnośćteoriizdoświadczeniem,uczenispróbowalikilkurozwiązań.
Pierwszebyłodrastyczneirewolucyjne:modyfikacjaprawapowszech-
negociążenia,polegającanawprowadzeniudodatkowegooddziaływa-
niaomniejszymzasięgu.Tadodatkowasiłamiałabyszybkomaleć,więc
niemiałabyistotnegowpływunatrajektorieplanetorazkometobiega-
4
J.Leslie,ElementsofNaturalPhilosophy,London1829,s.453.
12
5
Precesjatozmianakierunkuosiobrotuwirującejbryły.Ośobrotuporuszasię
wtedypopowierzchnistożkaoustalonejosisymetrii.Każdaswobodniewirującabryła
matylkotrzynaturalnekierunki,wokółktórychwirujebezprecesji.Precesjamoże
byćtakżespowodowanadziałaniemzewnętrznejsiły.Możnatozaobserwowaćdla
wirującegobąka,gdyjegoośobrotuniejestpionowa.Siłaciężkościstarasięgoprze-
wrócić,cowpołączeniuzruchemobrotowymwywołujeprecesjębąkawokółpionu.
