Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
70
2.PRZEMIANYODBIORUMUZYKIWXXIXXIWIEKU
iświadomiedobierająulubionyrepertuar.Cocenne-wcześniejniebyłomożliwości
takprecyzyjnego,empirycznegozbadaniawpływumuzykinażycieczłowieka.
Wtymmiejscuwartowspomnieć,żewielupolskichsocjologówwielokrot-
niepodejmowałoproblemaktywnościkulturalnej.Temattenznajdziemyzarówno
wnajwcześniejszychpracachAntoninyKłoskowskiejiAndrzejaTyszki,jakiwwielu
późniejszychpublikacjachiraportachbadawczych,wszczególnościautorstwaToma-
szaSzlendakaiKrzysztofaOlechnickiego.Dominujepogląd,żedychotomiaaktywne
-biernewodniesieniudouczestnictwa(bycia)wkulturzestajesięzasadniczoumow-
na,zarównobowiemartysta,twórcaczyanimatorkształtującykulturęzawodowo,jak
iten,ktozniejkorzystawroliodbiorczej-mananiąokreślonywpływ.Jeszczebardziej
problematycznawydajesięróżnicamiędzyaktywnymibiernymudziałemwkulturze,
gdyodnotujemytworzącąsię-zdaniemwielunaukowców-odkilkudekadkategorię
prosumentówkultury3,czegoskutkiemjestmiędzyinnymikłopotliwystatuspojęcia
uczestnictwawkulturze.Cociekawe,sąnaukowcy,którzypozornąaktywnośćkultu-
ralną,askądinądtakżeróżnorodnośćkulturowąiwielokulturowość,nazywają-za
UlrichemBeckiem-kategoriązombie4,uznając,żejestwistociemartwa(Ścigaj,2020).
Mimotospecyfikauczestnictwawdzisiejszejkulturzemuzycznejwymuszaprzyjęcie
innychzałożeń.Wydajesię,żewspółczesneuczestnictwowsłuchaniumuzykiwymyka
siętakiemuopisowi.
W2021rokuSylwiaMakomaskawksiążceMuzykanaperyferiachuwagi.Od
nmusiqued)ameublement”doaudiomarketinguwskazałanaróżnicemiędzysłuchaniem
asłyszeniem,powołującsięmiędzyinnyminaKatarzynęStasiukiDominikęMaison
(2014),którezaproponowałyklasyfikacjębodźcówzmysłowych,wedługktórejwyróż-
niasiędwiepodstawowegrupybodźcówsłuchowych:jawneiukryte,zczegoukry-
tedzielisięnapodprogoweiperyferyczne.Aktywnesłuchaniejesttoprocesjawnych
bodźcówsłuchowych,gdziepercepcjajestzazwyczajwarunkowanakierowanąinten-
cjonalniedowolnąuwagą,wyższazaśkoncentracjapowoduje,iżtakiebodźcesąprze-
twarzanewsposóbgłębokiipewny(Reber,Reber,2005).Natomiastpasywnesłyszenie
(zwaneteżbiernymsłyszeniem)jestprocesemodbioruukrytych(peryferycznych,anie
podprogowych)bodźcówsłuchowych,którecoprawdaprzekroczyłyjużprógświado-
megopostrzegania,alepozostająpozacentrumuwagi.Rozróżnienietościślewiążesię
zodmiennymstopniemudziałuświadomościwprocesieodbioru(Makomaska,2020).
3
Pojęcieprosumentajakopierwszywprowadziłw1980rokuAlvinTofflerwksiążceTheThirdWave,
określająctakosobę,którajednocześniekonsumowałaiprodukowaładobra,niemieszczącsięprzy
tymwyłącznieaniwdefinicjiproducenta,anikonsumenta.
4
Porazpierwszypojęciategoużyłw2001rokuUlrichBeckwodniesieniudospołeczeństwa,które
działawamokuparciadoprzodu,jakbyweśnie,jednakkategoriezombieoddwóchdekadzyskująna
popularnościinazywasiętakrównieżpaństwanarodowe,produkcjęikonsumpcję,czynaprzykład
takieinstytucje,którejakobytypozorneniesąjużwstanieskutecznieoddziaływaćnakształtświata,
jednaknadalfunkcjonująwnaszejświadomościjakoistotnepunktyodniesienia.
