Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Rozwójdziałańnarzeczjakości
1.5.Pomiaryimiernikijakości
Wszelkiedziałanianarzeczspełnieniapotrzebklientaidoskonaleniajako-
ściwymagająumiejętności,metodiurządzeńdomierzeniaparametrów
charakteryzującychjakośćiwyrażeniaichwpostaciliczbowej.Bardzo
istotnejest,abywprocesachdokonywaniapomiarówstosowaćjednolite
podejście,gwarantującepowtarzalnośćtychpomiarówniezależnieod
miejsca,czasuiosobyichdokonującej.Ztakichpotrzebjużdawnozdano
sobiesprawęiuzyskanokonsens,wwynikuczegostandaryzacjiuległo
wielewielkościmierzonychimetodpomiarowych.Podstawąobecnych
pomiarówjestmiędzynarodowysystemSI(SystemInternational)ustano-
wionyprzezCIPM(ComityInternationaldesPoidsetMesures).
Jakopierwotnejednostkimiarprzyjęto:długość(metr),masa(kilo-
gram),czas(sekunda),natężenieprądu(amper),temperaturatermody-
namiczna(kelwin),ilośćsubstancji(mol),siłaświatła(kandela).
Opierającsięnatychjednostkach,możnaobliczyćszereginnych,
pochodnych,np.:powierzchnia(m2),objętość(m3),prędkość(m/s),przy-
spieszenie(m/s2),gęstość(kg/m3)iin.
WsystemieSIwprowadzonojeszczedwiejednostki:radian–cha-
rakteryzującykątpłaski–isteradian–kątprzestrzenny.
Wceluzwiększeniawygodyposługiwaniasięjednostkamiwpro-
wadzonoprzedrostkidooznaczaniamnożnikówdziesiętnych,tzn.:deka
(101),hekto(102),kilo(103),mega(106),giga(109),tera(1012)ianalogicznie:
decy(10–1),centy(10–2),mili(10–3),mikro(10–6),nano(10–9),piko(10–12),
femto(10–15),atto(10–18).
Dlakażdejjednostkipodstawowejzostałustalonyodpowiedni
wzorzecstanowiącypodstawędotzw.łańcuchapomiarowego(odwzor-
cadoprzyrządupomiarowego).
Stosowanesątrojakiegorodzajuwzorce:
1.Wzorcenaturalne–sątowielkościfizyczne,np.odległość,jakąprzej-
dziepromieńświatławpróżniprzezułameksekundy(1/299792458s)
wyznaczawzorzecdługości;zjawiskazachodzącewatomiecezu133
wyznaczająwzorzecczasu;potrójnypunktwody(wprzybliżeniuod-
powiadatemperaturzetopnienialodu)wyznaczawzorzectemperatury.
2.Wzorcematerialne–np.jednostkamasycharakteryzowanajest
pierwotnymwzorcem1kilogramastopu(90%Pt+10%Ir)ośred-
nicyiwysokości39mmprzechowywanymwMiędzynarodowym
BiurzeMiarwSevrespodParyżem(BIPM).Zwzorcemtymokre-
sowoporównywanesąwzorcepaństwowe.
3.Wzorcesubiektywne–doichokreślaniasąwykorzystywanerozum
iodczuciaczłowieka,np.koloryfarb,smakiwina,ocenapracegza-
52
