Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
ElizaKomierzyńska-Orlińska
3)rolanormywkonstrukcji(wkształtowaniu)instytucjiprawnej19.
Wedługtegokryteriumzasadamimająbyćnormyregulująceistotneskładnikida-
nejinstytucjiprawnej.Tokryteriumniejestjednakw100%obiektywne,zależy
bowiemodoceniwartościprzyjmowanychprzezosobędokonującątakiejoceny
czywartościowania,którenormyprawneuznaonazanzasadnicze”,nszczególnie
doniosłe”dlakonstrukcjidanejinstytucjiprawnej20;
4)ocenaspołeczno-politycznaidoniosłośćaksjologicznanormy(doniosłośćspo-
łeczna)21;zasadysąwynikieminkorporacjidosystemuprawapewnychzasadetycz-
nych22.
nOzasadniczościnormydecydują«ocenycelu,zadań,funkcjiwpewnymkon-
tekściefunkcjonalnymjejstosowania,tojestgłówniezewzględunacelesystemu
prawa(lubteżjegoczęści)wsytuacjispołeczno-politycznejiwświetleocenireguł
społecznych(polityczne,moralne),jakiewtejsytuacjioceniającyuważazawłaś-
ciwe».Zazasadyprawauchodząnormywyróżniającesięspośródinnychsilną
podbudowąaksjologiczną,tj.swątreściąwyrażająpotrzebęprawnejochronyszcze-
gólniecennychwartości.Wartościamitymimogąbyćzarównowartościekono-
miczne,moralne,polityczne,religijneczyinnejproweniencji”23.Wtymkontekście
należywpełnizaaprobowaćopinię,żebezprzedmiotoweinieracjonalnebyłoby
wyodrębnianiezasadprawa,któreniechroniłybyżadnychwartości,aprzezto
idóbrprawnych:nStałybysięonewówczasartefaktycznąemanacjąwoliprawo-
dawcyobrakujakiejkolwiekdoniosłościutylitarnej.Założeniejegoracjonalności
każepostrzegaćsystemprawajakoaksjologiczniespójnykonglomeratreguł[norm
zwykłych-przyp.aut.]izasad.Doktrynaprawniczapowszechnietwierdzi,żeak-
sjologicznąkoherencjęprawauzyskujesięprzedewszystkimpoprzezzasadyprawa,
azwykłosięjedefiniowaćjakonormyprawnewyrażająceczychroniąceszczególnie
cennewartości.[...]Wartościstojąupodstawzasadprawa,sąprzezniechronione
iwichtreściznajdująswójwyraz”24.Jednakrównieżtokryteriumniejestwolne
odkontrowersji.Wskazujesię,słuszniezresztą,żeuźródełnietylkozasadyprawa,
leczkażdejnormyprawnej,znajdujesięjakaśwartość.Ponadto,możnapostawić
zarzutsubiektywnejwybiórczościuznaniu,żezasadyprawachroniąbądźekspo-
19G.Maroń,Zasadyprawa...,s.20.
20G.Maroń,Zasadyprawa...,s.20-21.
21G.Maroń,Zasadyprawa...,s.21;M.Kordela,Zasadyprawa...,s.33.
22M.Korycka-Zirk,Teoriezasad...,s.25.
23G.Maroń,Zasadyprawa...,s.21.
24G.Maroń,Zasadyprawa...,s.190,191.G.MarońprzywołujeznamiennesłowaZ.Cieślaka,który
zauważa,żenasystemprawnyskładasięnietylkosystemnormprawnych,lecztakżeporządek
aksjologiczny:nWartościmajądlaniegocharakterobiektywnyistanowiąintegralnyelementsystemu
prawa.Autorpodkreślajednocześnieścisłyzwiązekwartościinormprawnych.Przyjmuje,żewartości
wprawietostosunekocenprawodawcydosystemurelatywniestałychocen,którychjedynymśrodkiem
realizacjisąnormy.Mocwiążącawartościprawnejwynikazmocywiążącejnormprawnych,azarazem
wartościtesąmaterialnympodłożemnorm.Wartośćzabarwiatreśćpowinności,anormadookreśla
wartość.WedługZ.Cieślakaintegralnośćzwiązkunormprawnychiwartościjestsposobemnazapobieżenie
rozbieżnościworzecznictwieTK.Z.Cieślak,TrybunałKonstytucyjny-«prawotwórca»negatywny[w:]
Orzecznictwowsystemieprawa,red.T.Bąkowski,K.Grajewski,J.Warylewski,Warszawa2008,
s.63-65”-cyt.za:G.Maroń,Zasadyprawa...,s.191.
