Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Zasobyzdrowotnemłodzieżygimnazjalnejwkontekścieekosystemuszkoły
wiepsychicznezwiązanejestzdążeniemdosamorealizacji,kształtowaniem
sięsystemuwartościiosiąganiemcelówżyciowych.KazimierzDąbrowski,
przyjmująctezęorozwijającymsięzdrowiupsychicznym,definiujejejako
n(...)zdolnośćdorozwojuwkierunkuwszechstronnegorozumienia,prze-
żywania,odkrywaniaitworzeniacorazwyższejhierarchiirzeczywistości
iwartości”(1981a,s.29).Jednakowoż,zgodniezjegokoncepcją,dobór
wskaźnikówocenyzdrowiapsychicznegopowinienuwzględniaćpoziom
rozwojupsychicznegoaktualnieosiągnięty,przebiegrozwojupsychiczne-
goniejestbowiemparalelnyzfazamirozwojuontogenetycznegoiniesta-
nowibezpośredniejfunkcjiwiekukalendarzowego.Cowięcej,procesroz-
wojuosobowościwymagapokonywaniakryzysówpsychicznych,których
przezwyciężanieumożliwiaintegracjęosobowościnawyższympoziomie
psychicznym(Dąbrowski,1981b).Drogadopozyskiwaniacorazwyższych
poziomówosobowościwiedzieprzezspecyficznedlaposzczególnychfaz
rozwojowychdoświadczeniażyciowe,rozwiązywaniekonfliktówwewnętrz-
nychizewnętrznychorazrozwójkontaktówspołecznych.Wtymkontek-
ściedoważnychatrybutówzdrowiapsychicznegonależyzaliczyćpoczucie
własnejwartości,zdolnościpoznawczewarunkująceprocesykontroliiwar-
tościowaniaorazwspomnianejużwcześniejkompetencjespołeczneumoż-
liwiająceczłowiekowipodejmowanieobopólniesatysfakcjonującychrelacji
interpersonalnych.
ZofiaDołęga,analizującróżnekontekstyiodniesieniazdrowiapsy-
chicznegouczniówstwierdza,żejestonofunkcjącałościprocesówsoma-
tycznych,psychologicznych,społecznychiduchowych,jakiemająmiejsce
wtokuichrozwojupsychospołecznego(2009).Psychicznywymiarzdrowia
jestbowiemchybanajbardziejczytelnymprzykłademsystemowychzależ-
ności,jakiewystępująwobrębiezdrowiajakoholistyczniepojmowanejca-
łości.DobitniekwestiętęprzedstawiłMaxScheler,mówiąc,żenJeślichodzi
ogranicetego,copsychiczne,topokrywasięonazgranicątego,cowogóle
ożywione”(1987,s.49).
Niewątpliwienajwięcejtrudnościdefinicyjnychprzysparzaduchowy
wymiarzdrowia.Wyodrębnienietegojegoaspektuzawdzięczamypsy-
chologiizdrowia,którasystematyczniedostarczadowodówempirycznych
wskazującychnapowiązaniaduchowości(różnorakozresztąrozumianej
zperspektywyróżnychdyscyplinnaukowych,atakżewramachnurtupo-
znawczegoiegzystencjalnegowpsychologii)zpoziomemzdrowiasoma-
tycznego(por.Heszen-Niejodek,2003;Heszen-Niejodek,Gruszczyńska,
2004).Problemyzdoprecyzowaniempojęciazdrowiaduchowegowyni-
kająztrudnościwopracowaniujegowskaźników,comazwiązekzarówno
zjegozłożonością,jakiwielościąistniejącychpodejśćinterpretacyjnychdo
kategoriiduchowości.Zperspektywypsychologiizdrowiaprzyjmujesię,że
duchowośćmastatuskonstruktuteoretycznegoiwzwiązkuztymniejest
bezpośredniomierzalna.Jestonatraktowanajakoatrybutczłowiekabędący
