Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
niejestwyłączniesamaktwalkizbrojnejprzyużyciuarmii.Kategoriawojnypoza
walkązbrojnądotyczyrównieżdziałańinnychczynników,odktórychzależy
zwycięstwo,amianowiciewalkinapłaszczyźnieideologicznejiekonomicznej,
wysiłkówwzakresieinnychdziałówpolityki(dyplomacji,wywiadu,kontrwy-
wiadu).
KazimierzNożkookreślałwojnęjakozjawiskohistoryczneispołeczno-po-
lityczne
67
.Sądził,żewojnyjakozjawiskoocharakterzehistorycznymniesą
wieczneiprędzejczypóźniejniebędąśrodkiemrozstrzyganiasporówpolitycz-
nych.WedługStanisławaKoziejawojnęmożnaopisaćjakotakistanstosunków
politycznych(działaniepolityczne),wktórymcelestronmającharakterkonfron-
tacyjny,adoichosiągnięciadążysięśrodkamizbrojnymi(wspieranymiprzez
środkiniezbrojne).Wpowszechnymrozumieniuwojnajestzjawiskiem,którego
nieodłącznącechąjestwalkazbrojna.Beztegoniemawojnyinieistniejesamo
pojęciewojny.Koziejdziałaniapolityczneocelachkonfrontacyjnych(polityczna
kooperacjanegatywna)osiąganychbezzniszczeniaprzeciwnikazapomocąsiły
zbrojnejnieuważałzawojnę.Wprowadziłwięcnowepojęciekonfliktuniezbroj-
nego.Wedługniegokonfliktniezbrojnytokonfliktmiędzydwomaiwięcejstro-
namirozgrywającysiębezużyciasiłzbrojnych
68
.SztokholmskiMiędzynarodowy
InstytutBadańPokojowychdefiniujewojnęjakoconajmniej1000„osóbzabitych
wwynikuwalk”wciąguroku
69
.
HistorykJerzyTopolskiuważał,żewojnysąwytworemludzi,dlategojako
składowedefinicjiwojnywymieniał
70
:zorganizowanąprzemoc,państwo,wojsko
icel.InnyuczonyHenrykHermanndoistotnychobszarówdefinicjiwojnyzli-
czał
71
:konflikt,sprzecznośćprzedewszystkimmiędzypaństwami,atakżenaro-
damiczygrupamietnicznymi,przemoc,państwalubgrupyludziookreślonych
celachpolitycznych,siłyzbrojne,celpodejmowanychdziałań.Analizującwiele
definicjiwojny,AndrzejPolakwymienianajczęściejspotykaneelementydefini-
cjiwojny
72
:narzędziepolityczne,zjawiskospołeczne,regulatorsporów,konflikt
zbrojny,stanfunkcjonowaniapaństwaorazsiłowysposóbosiąganiacelów.
Wyliczono,żeod1600do1945rokuwEuropiemiałomiejsce129konflik-
tówpomiędzypaństwami,zktórych47przypadanawiekXVII,37naXVIII,
36naXIX,7naczterdzieścipięćlatXXstulecia
73
.ZdaniemhistorykaJeana-Ja-
cquesaBabelawciągu5559latcywilizacjiodczasówsumeryjskichdoIIwojny
67
K.Nożko,Zagadnieniawspółczesnejsztukiwojennej,Warszawa1973,s.7-34.
68
S.Koziej,Teoriasztukiwojennej,Warszawa1993,s.9-11.
69
K.Eck,ABeginner’sGuidetoConflictDataFindingandUsingtheRightDatasset,Uppsala(UCDPPaper
#1)2005,s.58,cyt.za:R.Łoś,J.Reginia-Zacharski,Współczesnekonfliktyzbrojne,Warszawa2010,
s.70.
70
B.Miśkiewicz,Wojnajakoprzedmiotbadańhistorycznych,[w:]K.Olejnik(red.),Wojnajakoprzedmiot
badańhistorycznych,Toruń2006,s.8.
71
H.Hermann,PrzeobrażeniawojendrugiejpołowyXXstulecia,[w:]K.Olejnik(red.),Wojna…,op.cit.,
s.43-44.
72
A.Polak,Historycznewyznacznikipolemologii,[w:]M.Huzarski,B.Szulc(red.),Metodologicznatożsa-
mośćpolemologii,Warszawa2010,s.22.
73
M.Howard,Wojnawdziejach…,op.cit.,s.5.
