Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
15
2.Prozafolklorystycznajakoszczególnyrodzajliteratury
BajkębułgarskąuważanozautwórliterackijeszczewOdrodzeniu,kiedyto
brakwłasnejliteraturyuzupełnianybyłtekstamifolklorystycznymi,przedsta-
wianymijako„poetyckieutworyludowe”.Wdziennikach,magazynach,czytan-
kachichrestomatiachpublikujesiębajkiludoweibaśnieliterackie,tłumaczone
zjęzykówobcychnarównizbułgarskimiitłumaczonymiutworamiproza-
torskimi.
Inne,alerównie„literackie”jestpodejścietwórcówbułgarskiejszkoły
folklorystycznej,będącychjednocześnieliteraturoznawcamiietnologami(raczej
literaturoznawcami,niżetnologami).I.SziszmanowiM.Arnaudowpozosta-
wiającennestudiazdziedzinyhistoriiodrodzeniowejinowejliteratury
bułgarskiejorazpsychologiitwórczościliterackiej.Chcącniechcącodnoszą
tekstyfolklorystycznedoliteratury,nazywającje„opowieściamipoetyckimi”,
dlaktórychcharakterystycznajest„poetyckafabularyzacja”
31.Cowięcej–nie
doceniająanonimowościikolektywnościtekstuludowego;zdaniemM.Ar-
naudowabajkimająswegokonkretnegoautora,którywprocesieprzekazywania
tekstuprzezwiekiuległzapomnieniu
32.
Literackiepodejściedoprozyfolklorystycznejijejrecepcjijakoutworu
artystycznegoszczególnegorodzajuułatwiateżsposóbprzedstawienia:tak
wSbNU,jakiwróżnychzbiorachiantologiachsąone(zkonieczności)
wyrwanezkontekstu,tj.zobrzędu.Dzielisięjena„magiczne”,„zżycia
rodziny”,„bajkiozwierzętach”itd.Niedoświadczonyczytelnikbędziewnich
poszukiwaćliterackościi–rzeczjasna–znajdzieją,ponieważprozafolklo-
rystycznajestspecyficznymrodzajemkultury,którą,oddzielonąodśrodowiska
jejbytowania,możnaanalizowaćiprzyjmowaćzróżnychpozycji.Podobnie
estetycznystosunekdofolklorubułgarskiego,jegopoetyckiejprostotyiwstyd-
liwejniewinnościujawniam.in.jedenzprekursorówbułgarskiegomoder-
nizmu–PenczoSławejkow(1866–1912)
33.JegoartykułBułgarskapieśń
ludowa,poświęconyprzedewszystkimpoezjiludowej,odnosisięczęściowo
równieżdoprozyludowej(legendetiologicznych).Wtymprzypadkujednak
niesąnajważniejszeosobistepreferencjegatunkoweznanegopoetyimyśliciela.
Wjegotekściewidaćjednocześniestary,odrodzeniowy,odziedziczonyzpew-
nościąpoojcu,PetkuR.Sławejkowiestosunekdotwórczościludowejjako
substytutubrakującejwepoceniewolitureckiejliteraturywysokiej,jakinowe
przygotowanieczytelnicze,poszukującewbułgarskiejpoezjiiprozieludowej
cnótiwartościmoralnych,odzawszewłaściwychnarodowibułgarskiemu.Oto
dwacytatywspierającetętezę:
31М.Aрнаудов,Очерципобългарскияфолклор,т.2,София1969,s.8–9.
32Tamże.Zob.też:Т.Ив.Живков,Забългарскатаприказка...,s.15.
33П.Славейков,Българсканароднапесен.Cyt.za:Защосметакива.Втърсенена
българскатакултурнаидентичност,съст.И.Еленков,Р.Даскалов,София1994,s.49–71.
