Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
I.Wielowymiarowośćniepełnosprawności
neinieszczęśliwe.nNatomiastbyciepostrzeganymjakouczestnikterapiime-
dycznejtworzyobrazzłożonyzkojarzonychznimcech,takichjak:słabość,bez-
radność,zależnośćinienormalnośćwyglądu”(K.Przybylski,2010,s.142).Ta-
kiepostrzeganieosóbniepełnosprawnychniestetyjestjeszczedośćpowszechne
wspołeczeństwie,mimoiżprzeczytemustanwiedzynaukowej(por.B.Wright,
1965;J.Kirenko,2002,Cz.Kosakowski,2003).ZdaniemCz.Kosakowskiego
(2003,s.29)wpływnafunkcjonowaniejednostkimanietylefaktycznywymiar
uszkodzenia,ilestosunekspołeczeństwadoniej.Dośćpowszechnewśródosób
pełnosprawnychjestokazywanieosobomniepełnosprawnymwspółczucia,przy
jednoczesnymbrakuzrozumieniaichproblemów,brakdoświadczeńwkontak-
tach,natomiaststrachprzednimiwkonsekwencjiprowadzidomarginalizacji,
izolacjiistygmatyzacji(M.Malec,2007,s.75).Społecznywizerunekosóbniepeł-
nosprawnych,wyrażanywmowiepotocznej,określapostawyspołecznewobec
tychosób,coznajdujeodzwierciedleniewnazewnictwie.JakpodajeS.Sadow-
ska(2005,s.48),nawiązującdobadańOśrodkaBadańOpiniiPublicznejz1999
rokunwnazewnictwiedominowałyterminypejoratywneujętewtrzykategorie:
1)podkreślająceodmienność(nwariat”,nświr”,nczubek”nułomek”nobłąkany”
npomylony”nporąbany”nkopniętywmózg”ngacek”nkorki”nprzypał”ndaun”
itp.2)stanowiącenspecyficznąterminologię”(nzodchyleniamiodnormy”nnie-
dorozwinięty”nopóźnionywrozwoju”nupośledzony”ndureń”nidiota”nimbecyl”
nmatoł”ncymbał”itp.)3)dotycząceogólnejsferypsychiki(npsychiczny”npsy-
chik”npsychol”)”.Terminy,jakimiokreślasięosobyniepełnosprawne,wskazują
napostawyspołecznewobecnich.Wedługjęzykoznawcówsłowapełniąnietylko
funkcjęsemantyczną,aletakżepragmatyczną.H.Żuraw(2008,s.37)przytacza
przykładpragmatycznejfunkcjisłów,określającychnowonarodzonedzieciwan-
gielskichszpitalach,wktórychstosujesiętrzyterminy:baby-oznaczanoworod-
kasilnegoizdrowego,viable-noworodkaosłabymstaniezdrowia,anonviable
-dziecko,któregożyciejestzagrożone.Stwierdzono,żejakośćopiekizależyod
przypisanejetykietki-najlepsząuzyskujądziecioznaczonejakobaby.
Nastawieniaspołecznewpływajązwrotnienazachowanieosobyniepełno-
sprawnej,najejodbiórsiebiesamego-wchodziwrolęipostępujetak,jakto
wynikazoczekiwań.Wtensposóbdochodzidowtórnejstygmatyzacjiczyteż
doswoistejnwiktymizacjiofiary”(A.Ostrowska,2002,s.54).Wypełnianietak
oczekiwanejspołecznierolipowoduje,żeosobyniepełnosprawnestająsiępodpo-
rządkowane,bierne,niezdolnedopodejmowaniadecyzji,cozkoleisprawia,żesą
odpowiedzialnezatrudnościadaptacyjne(G.Kwaśniewska,2010).
Definitywnazmianapodejściadoproblemówosóbniepełnosprawnychzosta-
łazapoczątkowanawlatachosiemdziesiątychdwudziestegowieku,kiedyzauwa-
żononegatywnekonsekwencjezbytniejkoncentracjinaaspektachbiologicznych
wujmowaniuproblemuniepełnosprawnościimedykalizacjiprocesurehabilita-
cji.Zmianywpostrzeganiuniepełnosprawnościnastąpiływwynikunwłączenia
