Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Modeleniepełnosprawności
23
wtenprocesnaukspołecznych,którychdorobekbadawczyznaczącouzupeł-
niłdotychczasowyobrazniepełnosprawności(G.Kwaśniewska,2010,s.47).
Wkonsekwencjirozwojuwiedzyoniepełnosprawnościiczynnikachjąkon-
stytuujących,zmianwsposobiemyśleniaoautonomiiosóbniepełnosprawnych
iaktywnościorganizacjipozarządowychorazosóbniepełnosprawnychrodzisię
nowymodelfunkcjonowaniaosóbniepełnosprawnychwprzestrzenispołecznej,
określanyjakospołecznymodelniepełnosprawności.Modeltakipowstajewra-
machprogramuUniiEuropejskiejHELIOS.(J.Kirenko,2002,s.70).
Wprogramietymsformułowanonową,przełomowąwręczdefinicjęosoby
niepełnosprawnej,wktórejprzedewszystkimakcentujesiępotrzebępomocyze
stronyśrodowiskaspołecznegoijegozmianyprzezspołeczeństwo,anieproblem
istniejącegouszkodzenia.Osobaniepełnosprawnawedługtejdefinicjinjestjed-
nostkąwpełniswychprawznajdującąsięwsytuacjiupośledzającejją,tworzonej
przezbarieryśrodowiskowe,ekonomiczneispołeczne,którychniemoże,takjak
inniludzie,przezwyciężaćwskutekdeprecjonującychpostawspołecznych.Do
społeczeństwanależyeliminowanie,zmniejszanielubkompensowanietychba-
rier,abykażdejjednostceumożliwićcieszeniesiępełniąprzywilejówobywatel-
skich,respektującjejprawaiobowiązki”(J.Kirenko,2002,s.70).
Postępnaukowy,techniczny,transformacjaspołeczno-gospodarczatokolej-
neczynniki,któregenerująpojawieniesięnowychwartościspołecznych,umoż-
liwiającychukształtowaniesięirozwójtegomodeluniepełnosprawności.Wkon-
cepcjitejpojmujesięniepełnosprawnośćjakozjawiskospołeczne(E.DePloy,
S.F.Gilson,2004,H.Hahn,A.P.Hegamin,2001,za:ŻółkowskaT.,Żółkowska
K.,2009,s.59),apodstawowymproblemniepełnosprawnościniesąfizyczneczy
psychiczneograniczeniadanejosoby,aleograniczeniawynikająceześrodowi-
ska,którestwarzabarierydlafunkcjonowaniaczłowieka(T.Gałkowski,1997;
T.Żółkowska,2004),czegokonsekwencjąjestinnepostrzeganietegoproblemu,
atakżeinneusytuowaniespołeczneosóbzniepełnosprawnością(M.Kościelska,
1995).
Prezentowanymodelniepełnosprawności-zdaniemJ.Kirenki(2002,
s.71)-nawiązujedosocjologicznejkoncepcjirozumieniachoroby,przyjed-
noczesnymabsorbowaniuzałożeńmodelusystemowego.Autoruważa,żemo-
delspołecznynzjednejstrony,stoibowiemwsprzecznościzmedycznymmo-
delempowstawanianiepełnosprawności,zwłaszczatymjegoelementem,który
sprowadzićmożnadokoncepcjipomocyspołecznej,zdrugiejzaśodwołujesię
dokoncepcjiwyrównywaniaszans,obukoncepcjiwzasadziekrzyżującychsię,
anierzadkouzupełniających”.J.Kirenko(2002,s.68)zwracarównieżuwagę
nafakt,żejużwlatachsześćdziesiątychB.Wrightprezentowałastanowisko,że
cechafizycznamożestanowićoupośledzeniutylkowówczas,kiedyuważasięją
zaprzeszkodęwosiągnięciucelówszczegółowychorazpodkreślałakonieczność
ocenyupośledzeniapodkątempotrzebwynikającychzsytuacji,wjakiejznajduje
