Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sensterminu„znaczenie”–próbydefinicji
61
(2)
A
pragnie,abysłuchaczerozpoznalipowyższąintencję;
(3)
A
pragnie,abyrozpoznanietejintencjibyło,przynajmniejczęściowo,
powodem,dlaktórego
x
mawywrzećtenefektnasłuchaczach
119
.
„Okazjonalne”rozumienie„znaczyć
NN
”służyGrice’owidopróbywyjaśnie-
nia,coznaczązwroty:„wyrażenie
x
cośznaczyło
NN
”oraz„wyrażenie
x
zna-
czy
NN
(bezczasowo),że...”Wpierwszymprzypadkuzwrot„wyrażenie
x
coś
znaczyło
NN
”,Gricetraktujejako(zgrubsza)równoważnyzwrotowi„wyrażenie
x
cośznaczyło
NN
dlakogoś”
120
.Podobniezdanie„wyrażenie
x
znaczy
NN
(bez-
czasowo),żejesttakatak”,możebyćtraktowanejakorównoważnezdaniu,
któreinformuje,jakiefektużytkownicyjęzykapragnąwywrzećnasłucha-
czachużywająctegowyrażenia
121
.Znaczeniebezczasowewyrażeniabyłoby
tutajodpowiednikiemznaczeniakonwencjonalnegotegowyrażenia.
Wpodanychokreśleniachuderzazdecydowanarozbieżnośćmiędzyprecy-
zyjnymokreśleniemsensuczasownika„(okazjonalnie)znaczyć
NN
”,które
dotyczykonkretnegowypowiedzeniadanegowyrażenia(wyrażeniaokazu),
aniezbytprecyzyjnymokreśleniemsensuczasownika„bezczasowozna-
czyć
NN
”.Wskazujetonazdecydowanątrudnośćwrekonstrukcjiznaczenia
konwencjonalnegowyrażenia,rozumianegojakowyrażenietyp,napodstawie
znaczeńokazjonalnychokazówtegowyrażenia,użytychwróżnychokoliczno-
ściach.Działaniejęzykowejestzawszeukierunkowanenazamierzonyprzez
mówiącegoefekt.Pozwalatonaukonstytuowanieznaczeniabezczasowego
zdania.Jednakniejesttodowolnyefekt,nawetjeślispełnionesątrzy
warunkidotycząceintencjimówiącego.Efekttenmusibyć,jaktwierdziGrice,
wpewnymsensiekontrolowanyprzezsłuchaczy.Działaniejęzykoweniemoże
byćprzyczynątegoefektu,leczconajwyżejpowodempewnegoefektu,czyli,
np.nabraniaprzezsłuchaczyprzekonania,żejesttakatak.Zamierzony
efekt,októrympiszeGrice,dotyczyczegoś,coAustinnazywa(bezpośrednim)
skutkiemperlokucyjnymwypowiedzenia,asamGriceefektempierwszorzęd-
nym.Chodziłobytutajoto,żenp.intencjamówiącego,abyktośczegoś
dokonał,którątointencjęrealizujesięprzekazującmupewnąinformację,nie
jestistotnadlaznaczenia
NN
owejinformacjilubwypowiedzeniaowejinforma-
cji.Nieulegabowiemwątpliwości,żewypowiedzeniomtowarzyszywiele
dalszychintencji,zktórychczęśćjestnieistotnadlaznaczeniawypowiada-
nychsłów.Niejestzatemłatwowsposóbścisływyróżnićintencjekomunika-
cyjnespośródinnychintencji,któretowarzysząużyciuwyrażeń:
119
FaktycznieGricepodajetewarunkiwformieskróconej.
120
Mamytudoczynieniaznieprzetłumaczalnymużyciemczasownika
tomean
.Dlatego
teżzdanie
somebodymeantsomethingbyx
tłumaczęjako„wyrażenie
x
znaczycośdlakogoś”.
121
Przyzachowaniu„dodatkowych”intencji,októrychbyłamowawcześniej.
