Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Morfologiafunkcjonalna11
A
p
B
p
Ryc.11.
Umiejscowienieprzetchlinek(p).A—Scutigeracoleoptrata(Notostigmophora).B—Lithobiusforficatus(Pleuro-
stigmophora)(Hilken,1997,zazgodąautoraiSkandinaviskEntomologiHB)
zaopatrzonymwodnóżakroczne.Naostatnim
27do191par,leczwobrębiegatunkuliczbanóg
segmenciepleurytyłącząsięzbiodrami,które
zmieniasięwniewielkimzakresie,najwyżejokilka
uGeophilomorphaiScolopendromorphasąznacz-
par.UgatunkówzrzęduGeophilomorphasamce
niepowiększone.Napowierzchnibioderwidoczne
majązwyklemniejo2paryodnóżyniżsamice.
sąotworygruczołówkoksalnych.Ichrozmieszcze-
Odnóżaparecznikówskładająsięzsześciupodsta-
nieiwyglądjestcharakterystycznydlarodzaju,
wowychsegmentów:biodra(coxa),krętarza(trochan-
aczęstoigatunku,zwłaszczauGeophilomorpha
ter),przedudzia(praefemur),uda(femur),goleni(tibia)
(ryc.12).ULithobiomorphagruczołykoksalne
istopy(tarsus),któranajczęściejjestdwuczłonowa
tworząnaogółprostyszeregnaostatnichczterech
izakończonapazurem(ryc.13).UScutigeromorpha,
parachnóg.
najszybszychbiegaczywśródpareczników,stopa
Liczbaparodnóżyniejeststała.Scutigeromorpha,
jestdługa,wieloczłonowa.Ostatniaparanógmoże
Lithobiomorpha
i
Craterostigmomorpha
mają
pełnićuniektórychparecznikówgłówniefunkcje
ichpo15,Scolopendromorpha21-23paryitylko
sensorycznelubobronne.UScolopendromorphaudo
uGeophilomorphazmiennośćjestbardzoduża:od
igoleńostatniejparynóguzbrojonesąwostrezęby
A
B
koksalne
pory
C
D
E
Ryc.12
.UkładgruczołówkoksalnychuChilopoda.
A—Lithobiusforficatus(Ƃ).B—Pachymeriumferrugineum
(Ƃ).C—Geophilusflavus(Ƃ).D—Strigamiaacuminata(Ƃ).
E—Stenotaenialinearis(Ƃ)(B-EwgBrolemanna,1930)
