Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36Gromada:krocionogi—Diplopoda
A
5
6
1
2
3
4
6
B
5
7
C
8
9
Ryc.35.
OrganypłcioweTachypodoiulusnigersamicy(A)isamca(B,C).
A,B—organypołożoneprzyotworzepłciowym.C—nóżkikopulacyjnesam-
cawykształconezodnóżysegmentuVII;1—tchawka,2—wieczkowulwy,
3—komorawulwy,4—wulwa,5—pierścieńIII,6—pierścieńII,7—penis,
8—płytkaprzednia,9—płytkatylna(Blower,1985,zazgodąTheLinnean
SocietyofLondon)
obronne,któreniewystępujątylkouPenicillata,
uchodzącedoworeczkaodbytowegoprodukująwy-
SpheroteriidaiChordeumatida.Uwiększościkro-
dzielinęużywanądozabezpieczaniajajprzezsami-
cionogówozopory,czyliujściatychgruczołów,znaj-
cę.Dojamygębowejkrocionogauchodzątrzypary
dująsięzbokówciała(ryc.31),zaśuPentazonia
gruczołówślinowych(dwieparyprzednichijedna
nastroniegrzbietowej.Ugatunkówzaopatrzonych
tylna)orazparagruczołówrurkowatychproduku-
wparanota,ujściagruczołówznajdująsięnaichze-
jącychwydzielinęużywanąprzyczyszczeniuciała
wnętrznymbrzegu(ryc.36).Wydzielinamożemieć
zpomocążuwaczek.
różnykolor(biała,żółta,brunatnalubczerwona)
Oskórekpokrywającyciałokrocionogówskłada
orazintensywnynieprzyjemnyzapachwzależności
sięztrzechwarstw:zewnętrznąstanowinajcieńsza
odzawartościtakichzwiązków,jakbenzochinony,
epikutykula,dwienastępne:egzo-iendokutykula
krezole,chinole,chinazoliny,cyjanidy,alkaloidy,
sągrubsze.Epikutykulazzewnątrzzawierabar-
terpenoidy,glikozydy(ramka5).
dzogęstąwarstwęcementową,anastępniewarstwę
KrocionogiznadrzęduNematophoramajągru-
woskową.Podnimiznajdujesięosmofilnawar-
czołyprzędne,którychujściaznajdująsięnakońcu
stwakutykuliny.Tetrzywarstwystanowiąpokry-
wyrostkówprzędnychnapłytceanalnej.Używają
cieepikutykuliwewnętrznejozmiennejgrubości.
ichdowytworzeniaoprzęduwczasielinienialubdo
Egzokutykulaorazdużogrubszaodniejendokuty-
zabezpieczeniazłożonychjaj.Uniektórychkrocio-
kulamająblaszkowatąbudowędziękichitynowo-
nogówspotykasięteżgruczołykoksalnewystępu-
-białkowymwłóknom,charakterystycznymdlaku-
jącenabiodrachconajmniejkilkuodnóżyisłużące
tykulistawonogów(ramka6).Przestrzeniemiędzy
regulacjiosmotycznejlubprodukcjisubstancjipo-
tymiwłóknamiwypełnionesąwęglanemwapnia
mocniczejwprocesachpłciowych.Gruczołyanalne
imagnezu,któregonajwięcejznajdujesięwegzoku-
