Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstępg13
Odnoszęsiętylkodotychprac,które–wmoimprzekonaniu–wnoszącośdo
rozumieniabadanychproblemów,rozjaśniająjelub–winnychrazach–
problematyzująto,codlaPetrażyckiegowydawałosięoczywiste.
Wskazanycelbadawczyrealizujęwpięciurozdziałach.Rozdział1jest
historycznymwprowadzeniemwtematykęemocjijakospecyficznegoproblemu
filozoficznego,aleczęściowotakżeproblemunaukowego.Tonaukowepodejście
istniejewcałychdziejachmyślizachodniej,alezeszczególnąmocądochodzido
głosuwXIXw.Rozdziałtenstanowiniezbędnetłodalszychrozważańidostarcza
odpowiedniegomateriałudomożliwiejaknajbardziejsprawiedliwejoceny
projektuPetrażyckiego.Żebyokreślićwartośćtejkoncepcjiemocji,jejoryginalność
itkwiącewniejnovum,trzebawiedzieć,jakemocjebyłyrozumianewcześniejijak
jepojmowaliwspółcześniPetrażyckiemu.Jakzobaczymy,rozwiązaniepolskiego
badaczawpisujesięwpewienstosunkowowąskinurtrefleksjinademocjami,które
sązjawiskamipierwotnymi,pozytywnymiiniezbędnymidofunkcjonowania
wświecieorazstrictemotywującymidodziałania.
Wrozdziale2podejmujęproblemuzasadnieniaprzezPetrażyckiegopotrzeby
badańemocjiidajęelementarnewprowadzeniedojegometodologii.Wedługautora
Wstępudonaukiprawaimoralnościdotychczasowesposobybadaniazjawiskspołeczno-
-kulturowych,wszczególnościzaśprawa,niedawałyoczekiwanychrezultatów,
ponieważbyłynieodpowiednie.Petrażyckizaproponowałwłasnąmetodologię
naukową.Zawieraonapewneuniwersalne–odnoszącesiędowszystkichnauk–
postulatydotyczącepoprawnegotworzeniapojęć,twierdzeńiteoriinaukowych,ale
obejmujeteżodpowiedniemetodybadaniazjawiskpsychicznych,wtymemocji.
Filozofwysokoceniłintrospekcję,alenietwierdził–jakutrzymująniektórzy–żejest
tojedynawłaściwametodabadańemocji.Przeciwnie,podkreślałpotrzebębadań
eksperymentalnychorazstosowaniawszelkichmożliwychmetod,któremogą
przyczynićsiędolepszegopoznanianaturyemocji.
Przyjętezasadyumożliwiądalsząpracękrytycznąikonstruktywnąnadklasy-
fikacjązjawiskpsychicznych.Zagadnieniemtymzajmujęsięwrozdziale3.
Dokonujęprzeglądupodziałówzjawiskumysłowych,zaproponowanychprzez
najbardziejreprezentatywnychmyślicielizachodniejfilozofii,m.in.:Platona,
Arystotelesa,św.Augustyna,św.Tomasza,Kartezjusza,JohnaLocke’a,Dawida
Hume’a,ImmanuelaKantaiinnych.Przywołujępokantowskipodziałnapoznanie,
wolęiuczuciawinterpretacjiPetrażyckiegoijegokrytykę.Wykazujeon,żeczęsto
mieszanotezjawiskainiesłuszniedołączanodonichobceelementy:dopoznania–
niepoznawcze,douczuciowych–nieuczuciowe,adowolicjonalnych–wykra-
czającepozawolę.Cowięcej,nawetgdyuporządkujesiętekwestieiwzakrestych
zjawisk–poznania,uczućiwoli–włączysiętylkoto,codonichnależy,zjawiskate
wciążniebędąwyczerpywałycałościżyciapsychicznego.Podziałtenwedług
