Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Globalizacjaawzrostgospodarczy
37
Globalizacjajestzjawiskiemwieloaspektowym,dynamicznymizłożonym.Prze-
jawiasięwbardzoróżnysposób,ogarniającróżneaspekty:polityczne,społeczne
iekonomiczne.Mimożezarównopolitolodzy,jakisocjolodzyczyekonomiścista-
rająsiępoznaćizdefiniowaćtozjawisko,zuwaginainterdyscyplinarnycharakter
tegoterminuniemożliwestajesięjegojednoznaczneipowszechnieakceptowane
zdefiniowanie.
Należypamiętać,żeumiędzynaradawianiegospodarekniejestzjawiskiemno-
wym83.OdkryciageograficzneotworzyłyniegdyśprzedEuropejczykaminowe
rynki.Wielkiemigracjeludnościnastępująpraktycznieodzawsze.Jednakobecna
globalizacjaróżnisięodwcześniejszychformumiędzynaradawianiażyciagospo-
darczego.Cechujepopierwszerosnącamobilnośćkapitałuidóbr,anawet
traktowanychdotądjakoniehandloweusług84.Podrugie,towarzyszyjejpo-
stęptechniczny,dokonującysięnaniespotykanąwcześniejskalę,azwłaszczabły-
skawicznerozprzestrzenianiesięinnowacji.Potrzecie,gwałtowniespadająkoszty
transakcyjnegospodarczejwspółpracyzzagranicą,wtymprzedewszystkimkoszt
transportuiłączności.Zmniejszasięznaczenieczasuiprzestrzeni.Dziękirewolu-
cjiinformatycznejgranicemiędzykrajamiprzestająhamowaćprzepływtowarów
iczynnikówprodukcji(przedewszystkimkapitałufinansowego)85.
Procesglobalizacjiwspółcześnierozszerzasię.Potwierdzajątodanestatystyczne
dotyczącegospodarki86.Światowyhandelorazprzepływykapitałowewostatnim
ćwierćwieczuwzrastałyszybciejniżproduktglobalny.Od1980r.do2010r.na-
stąpiłprawie7,5-krotnywzrostświatowegoeksportutowarów,podczasgdyPKB
wzrósłwtymsamymokresieblisko5-krotnie.W2010r.wartośćglobalnegoeks-
portuwyniosła24,1%światowegoPKB,wobec17,1%w1980r.Rośnieteżwartość
bezpośrednichinwestycjizagranicznych(BIZ).W1980r.napływBIZwskaliglobal-
nejodpowiadałniespełna4,7%światowegoPKB,podczasgdyw2005r.już20,6%.
W2007r.wielkośćinwestycjiosiągnęłaswojemaksimum35%światowegoPKB.
Kolejnedwalatatookresświatowegokryzysu,któryspowodowałspadekinwesty-
cjioblisko40%w2009r.Natomiastw2010r.odnotowanoumiarkowanywzrost
około5%wstosunkudorokupoprzedniego,coustaliłowielkośćBIZnapoziomie
15%poniżejwielkościsprzedkryzysu.Optymistycznymfaktemjestto,żeporaz
pierwszyponadpołowainwestycjizostałaulokowanawkrajachrozwijającychsię
trzeciąPKBwszystkichkrajówuprzemysłowionychimającychwyższyPKBniżwszystkiekrajerozwija-
jącesięłączniezChinami.Szerzejzob.:E.Kośmiński,Zrównoważonyrozwój…,s.30-31.
83
ThomasFriedmandzieliglobalizacjęnatrzywielkieepoki.PierwszatookresodwyprawyKolum-
ba(1942r.)dopoczątkuXIXw.inspirowałypaństwa.DrugaepokatookresodpoczątkuXIXw.
dokońcaXXw.siłąnapędowąbyłykoncernymiędzynarodowe.Natomiasttrzeciokresdatujesięod
początkuXXIw.jednostkajesttugłównympodmiotemsprawczymzachodzącychprocesów.Szerzej
zob.:T.L.Friedman,Światjestpłaski,krótkahistoriaXXIwieku,DomWydawniczyREBIS,Poznań2009,
s.19-31.
84
GlobalizacjaodAdoZ,podred.E.Czarny,NBP,Warszawa2004,s.5.
85
T.L.Friedman,Światjestpłaski…,rozdział2.
86
OpracowaniewłasnenapodstawieStatystykUNCTAD:htp://unctadstat.unctad.org/ReportFolders
/reportFolders.aspx(7.08.2011).