Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
poprzezpokojoweiludyczneaktywności,czegonaturalnąkonsekwencjąbyło
stopniowezanikanieaktywnościkształcącychrycerskierzemiosło,wtymwido-
wiskowychturniejów.Bogacącysiępatrycjatmiejskiprzejmowałniektórezwy-
czajearystokracji,cosprzyjałopodniesieniurangiczasuwolnegowtychkręgach
iwypełnianiagocoraztonowymiformamiaktywności.Zczasemdogłosudoszła
górna,najbogatszawarstwamieszczaństwa(późniejszaburżuazja),wskutekczego
słabłapozycjaarystokracji.
Nastąpiłowówczasobumieranieformacjifeudalnej,czemutowarzyszyłdyna-
micznyrozwójprodukcjiprzemysłowejiewolucjastrukturyspołecznej.Masowa
migracjaludzidomiastatworzyłarynektaniejsiłyroboczejsprzyjającejrozwojo-
wimanufaktur,conapędzałoprocesyurbanizacyjneprzybliżającenadejścierewo-
lucjiprzemysłowej.Renesansowyhumanizm,jakpodkreślaKunicki(2011:53),
pozostałbezradnywobeczmian,jakieprzyniosłanadchodzącarewolucjaprze-
mysłowainiepowstrzymałradykalnegopogorszeniawarunkówegzystencjimiast
iwsiwpoczątkowejjejfazie.
Etykaprotestancka
WyłaniającysiępodkoniecXVw.etosprotestanckimieszczaństwastanowiłza-
powiedź-jakpiszeMaxWeber-nowejepoki,gdziecharakterspołecznejpraxis,
wysuwającnaplanpierwszyjednostkoweinteresy,zdawałsięniepozostawiaćmiej-
scenakolektywnenMy”realizowanewpoprzednichepokach(za:Giza-Poleszczuk
2004:239).Purytanizmprotestanckinakazywałsurowekoncentrowaniesięnapracy
ilekceważącystosunekdowszystkiego,coniejestpracą,stądludzieźlewykorzystu-
jącyitrwoniącyczaswolnystanowiliźródłonieszczęść.
Wrazzpojawieniemsięburżuazjiwzmocnieniuuległypostawyozabar-
wieniuindywidualistycznymwichutylitarystycznejodmianie,definiując
najróżniejszeaspektyżyciawkategoriachmaksymalizacjiosobistychkorzy-
ści.Możnapowiedzieć,żeetykaprotestanckapoprzeznacisknadokonania
jednostkistworzyłaniezbędnydystansdlawłasnychpotrzeb,umiejętnośćich
kontrolowaniaizaspokajania,potrzebęposzukiwanianowych,innowacyjnych
rozwiązańorazkoniecznośćulepszaniaświata(Weber2011;Berger1995).
Czaswolnywpisanywokresiepreindustrialnymwcodziennośćnazasadzie
naturalnościioczywistościzostałcorazwyraźniejwniejumiejscawianyipodda-
wanykontroli.Jegoprzeżywanienadalprzebiegałowewnętrzujednostek,jednak
corazbardziejjakopochodnazobiektywizowanychczynników,takichjak:struk-
turaspołecznaczywykonywanapraca.Dodatkowooświeceniowywzrostnauki
iekonomikizarysowałdrogędonowoczesnościgdziewzbogacanie,pracaikon-
sumpcjastawałysiępriorytetowymiwartościami.
22
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
